wkładać

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

From w- +‎ kładać. First attested in the fifteenth century.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /fkɫadat͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /fkɫadat͡ɕ/

Verb

[edit]

wkładać impf

  1. to put on (to place on top of)
    • 1930 [c. 1455], “Neh”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[1], 4, 17:
      Dzalaiøci na murze, a noszøcy brzemyona, a wkladaiøci (portantium onera et imponentium) genø røkø dzalaly, a drugø myecz dzerszely
      [Działający[ch] na murze a noszący[ch] brzemiona, a wkładający[ch] (portantium onera et imponentium) jeną ręką działali a drugą miecz dzierżeli]
  2. (attested in Greater Poland) to suspect of wrongdoing, of sin
    • 1965 [Middle of the 15th century], Henryk Kowalewicz, editor, Średniowieczne zabytki języka polskiego w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Polskie glosy i zapiski z rękopisów 1728, 1732, 1752, Zeszyty Naukowe UAM, Greater Poland, page 128:
      Confundantur Christiani, qui Mariam virginem in illud crimen involuunt wkladayą
      [Confundantur Christiani, qui Mariam virginem in illud crimen involuunt wkładają]
  3. (attested in Greater Poland) to remind
    • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski[2], Greater Poland, page 111 arg:
      Prorok o szwętem męzu molwyøcz Yezukristowø (pro Yezukrista) albo szwyetego ducha wklada w pamyęcz
      [Prorok o świętem mężu mołwiąc Jezukrysta[wą] albo Świętego Ducha wkłada w pamięć]
  4. (attested in Masovia) to stop, to cease doing
  5. to accuse of a heinous act
    • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[3], [4], [5], volume XXII, page 246:
      Bądą wam mowicz wschitko sle, lszącz prze myą, thu sromotne vczinky a ganyebne na wasz wcladayącz, lsziwye na potwarz prze myą
      [Będą wam mowić wszytko złe łżąc prze mię, tu sromotne uczynki a ganiebne na was wkładając łżywie na potwarz prze mię]
  6. to order; to oblige
    • 1868 [1451], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego[6], volume XI, page 370:
      Nos iudex et subiudex videntes, quod dominus Iohannes Cobilenski non obedit huic nostro iuri..., ponimus al. wkladami huiusmodi causam super dominum capitaneum in eadem causa dare iuvamen al. pomocz iuxta iuris formam
      [Nos iudex et subiudex videntes, quod dominus Iohannes Kobyleński non obedit huic nostro iuri..., ponimus al. wkładamy huiusmodi causam super dominum capitaneum in eadem causa dare iuvamen al. pomoc iuxta iuris formam]
  7. (attested in Lesser Poland) to deny the right to bring to court
  8. (reflexive with się, attested in Greater Poland) to get into (to go to the inside of)
    • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490[8], Lubiń, page 121:
      Wklądacz szyą intromittere
      [Wkładać się intromittere]
  9. (reflexive with się, attested in Greater Poland) to meddle
    • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490[9], Lubiń, page 121:
      Ingerere podvsczycz vel wklądącz szya
      [Ingerere poduścić vel wkładać się]

Derived terms

[edit]
noun
[edit]
verbs

Descendants

[edit]
  • Polish: wkładać
  • Silesian: wkłŏdać

References

[edit]
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “wkładać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish wkładać. By surface analysis, w- +‎ kładać.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): /ˈfkwa.dat͡ɕ/
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -adat͡ɕ
  • Syllabification: wkła‧dać

Verb

[edit]

wkładać impf (perfective włożyć)

  1. (transitive) to put in, to insert (to place inside of)
  2. (transitive) to put on; to don, to invest (to place on top of, especially clothes) [with dative ‘onto whom’; or with na (+ accusative) ‘onto what’]
  3. (transitive) to put in, to contribute, to invest (to add effort) [with w (+ accusative) ‘to what’]
  4. (transitive) to contribute (to give money towards a goal) [with w (+ accusative) ‘to what’]
  5. (transitive) to invest (to provide money for the growth an institution)
    Synonym: inwestować
  6. (transitive) to deposit, to pay in (to provide money for the growth an institution)
    Synonym: wpłacać
  7. (transitive, obsolete) to get into (to become interested or involved in; to get used to)
  8. (reflexive with się, obsolete) to get used to
    Synonym: przyzwyczajać się

Conjugation

[edit]
Conjugation of wkładać impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive wkładać
present tense 1st wkładam wkładamy
2nd wkładasz wkładacie
3rd wkłada wkładają
impersonal wkłada się
past tense 1st wkładałem,
-(e)m wkładał
wkładałam,
-(e)m wkładała
wkładałom,
-(e)m wkładało
wkładaliśmy,
-(e)śmy wkładali
wkładałyśmy,
-(e)śmy wkładały
2nd wkładałeś,
-(e)ś wkładał
wkładałaś,
-(e)ś wkładała
wkładałoś,
-(e)ś wkładało
wkładaliście,
-(e)ście wkładali
wkładałyście,
-(e)ście wkładały
3rd wkładał wkładała wkładało wkładali wkładały
impersonal wkładano
future tense 1st będę wkładał,
będę wkładać
będę wkładała,
będę wkładać
będę wkładało,
będę wkładać
będziemy wkładali,
będziemy wkładać
będziemy wkładały,
będziemy wkładać
2nd będziesz wkładał,
będziesz wkładać
będziesz wkładała,
będziesz wkładać
będziesz wkładało,
będziesz wkładać
będziecie wkładali,
będziecie wkładać
będziecie wkładały,
będziecie wkładać
3rd będzie wkładał,
będzie wkładać
będzie wkładała,
będzie wkładać
będzie wkładało,
będzie wkładać
będą wkładali,
będą wkładać
będą wkładały,
będą wkładać
impersonal będzie wkładać się
conditional 1st wkładałbym,
bym wkładał
wkładałabym,
bym wkładała
wkładałobym,
bym wkładało
wkładalibyśmy,
byśmy wkładali
wkładałybyśmy,
byśmy wkładały
2nd wkładałbyś,
byś wkładał
wkładałabyś,
byś wkładała
wkładałobyś,
byś wkładało
wkładalibyście,
byście wkładali
wkładałybyście,
byście wkładały
3rd wkładałby,
by wkładał
wkładałaby,
by wkładała
wkładałoby,
by wkładało
wkładaliby,
by wkładali
wkładałyby,
by wkładały
impersonal wkładano by
imperative 1st niech wkładam wkładajmy
2nd wkładaj wkładajcie
3rd niech wkłada niech wkładają
active adjectival participle wkładający wkładająca wkładające wkładający wkładające
passive adjectival participle wkładany wkładana wkładane wkładani wkładane
contemporary adverbial participle wkładając
verbal noun wkładanie

Derived terms

[edit]
nouns
verbs
[edit]
adjectives
verbs

Further reading

[edit]
  • wkładać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • wkładać in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wkładać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wkładać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Paweł Kupiszewski (12.01.2023) “WKŁADAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Paweł Kupiszewski (12.01.2023) “WKŁADAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wkładać”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “wkładać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “wkładać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 11
  • wkładać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego