przyjmować

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Old Polish[edit]

Alternative forms[edit]

Etymology[edit]

From przyjąć +‎ -ować. First attested in the 14th century.

Pronunciation[edit]

  • IPA(key): (10th–15th CE) /pr̝ijmɔvat͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /pr̝ijmɔvat͡ɕ/

Verb[edit]

przyjmować impf (perfective przyjąć)

  1. to get, to receive, to accept
    • 1923 [1476], Helena Polaczkówna, editor, Najstarsza księga sądowa wsi Trześniowa 1419-1609‎[2], page 95:
      Albertus... przymuge czeszcz szynowcza
      [Albertus... przymuje część synowca]
  2. to take; to grab
    • 1960 [1418], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 568:
      Yako my szye zawyøsal Maczek lista dacz za pyancz a za dwadzescza grzywen wtenczasz, kedi zastawą przyymowal, yszbi myal penandze wroczycz a zastawø wzancz
      [Jako mi sie zawiązał Maciek lista dać za pięć a za dwadzieścia grzywien w ten czas, kiedy zastawę przyjmował, iżby miał pieniądze wrocić, a zastawę wziąć]
  3. to accept; to agree; to recognize (to not reject)
    • 1856-1870 [1398], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki, volume VIII, number 6574:
      Isze Paszek... mesczskego *brawa ne przymowal
      [Iże Paszek... miescskiego prawa nie przymował]
    • Template:RQ:zlw-opl:RXXV
  4. to let in, to give access
    • 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI‎[3], page 706:
      A ma[yą] sye byczi barzo vystrzegano..., aby zadny kaczerz... nye przymovan... w then tho zakon
      [A ma[yą] sie być barzo wystrzegano..., aby żadny kacerz... nie przymowan... w ten to zakon]
    • 1887 [Fifteenth century], Lucjan Malinowski, editor, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎[4], page 1b:
      Boga proszmy..., bi proznosczi nye przygymowal
      [Boga prośmy..., by prozności nie przyjimował]
  5. to host, to take in, to welcome, to give hospitality
    • 1885 [Middle of the 15th century], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎[5], volume IV, page 594:
      Jam poselkyny gego, przymvyą goscza thego, syna boga zywego
      [Jam posełkini jego, przymuję gościa tego, Syna Boga żywego]
  6. to defend; to help
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎[6], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 39, 15:
      Miloserdze twoie y prawda twoia weszdi przymowala iesta (susceperunt) mne
      [Miłosierdzie twoje i prawda twoja weżdy przymowała jesta (susceperunt) mnie]
  7. to take responsibility
    • 1959 [1418], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1028:
      Jaco Jan, kedi Micolay... sządal ot Dobrogosta na Micolaya prawa, ysz tich ran ne rzymowal na szą, y ne chczal s nym prawa pomocz, rzekącz, ysze to moya rzecz yest
      [Jako Jan, kiedy Mikołaj... żądał ot Dobrogosta na Mikołaja prawa, iż tych ran nie przymował na się, i nie chciał s nim prawa pomoc, rzekąc, iże to moja rzecz jest]
  8. to surrender to, to submit to
    • 1901 [Pauperes ewangelisantur vbodzy nowy zakon przymvyą (war. kal.: *wbodze novy zakon przygymąyą) aut gynny sprawayą (caeci vident, claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt, mortui resurgunt, pauperes evangelizantur Mat 11, 5)], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 118:
      Pauperes ewangelisantur ubodzy nowy zakon przymują (war. kal.: ubodzy nowy zakon przyjimają) aut jinny sprawiają (caeci vident, claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt, mortui resurgunt, pauperes evangelizantur Mat 11, 5)
      [-]
      (please add an English translation of this quotation)
    • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 31, 3:
      Azby za tho yawną pokuthą przyymowal (susciperet)
      [Ażby za to jawną pokutę przyjmował (susciperet)]
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎[7], page 433:
      Kyedysch to yest, yze czlovyek v sobotą przyymvye (accipit Jo 7, 23) obrzezanye, aby zakon Moyzeschov nye byl poruschon
      [Kiedyż to jest, iże człowiek w sobotę przyjmuje (accipit Jo 7, 23) obrzezanie, aby zakon Mojżeszow nie był poruszon]
  9. to take up a position or office
    • 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI‎[8], page 720:
      Kthorym obyczayem mayą vrządy myedzy sobą przymovaczi, gdy kthoremv z nych poleczony bądą
      [Ktorym obyczajem mają urzędy miedzy sobą przymować, gdy ktoremu z nich polecony będą]
  10. to seize, to occupy, to take possession of
    • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I‎[9], page 29:
      [N]yezgodny obyczay wsząly myedzy sobą zemyanye, ysze gdy ktori kmyecz vmrze nye mayącz dzeczy any ktorego przyrodzonego, pvscziną gego dobra k sobie przygmvyą (consueverunt occupari)
      [[N]iezgodny obyczaj wzięli miedzy sobą ziemianie, iże gdy ktory kmieć umrze nie mając dzieci ani ktorego przyrodzonego, puścinę, jego dobra k sobie przyjmują (consueverunt occupari)]
  11. to choose, to designate
    • 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 25:
      Mayøczy sandi... obikli sząą przymowacz (acceptare) alybo obyeracz kv sandzenyv ssobye myestcza kthoralye nye naznamyonanaa
      [Mający sądy... obykli są przymować (acceptare) alibo obierać ku sądzeniu sobie miestca ktorale nie naznamionana]
  12. to be considerate of someone, to favor
    • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎[10], pages 81, 2:
      I dokød sødzycze zloszcz y oblycze grzesznych przymuyecze (sumitis)?
      [I dokąd sądzicie złość i oblicze grzesznych przymujecie (sumitis)?]

Derived terms[edit]

verbs

Related terms[edit]

adjectives
adverbs
nouns
verbs

Descendants[edit]

  • Masurian: prżijmowacz
  • Polish: przyjmować
  • Silesian: przijmować

References[edit]

Polish[edit]

Alternative forms[edit]

Etymology[edit]

Inherited from Old Polish przyjmować. By surface analysis, przyjąć +‎ -ować. Compare Kashubian przëjmòwac.

Pronunciation[edit]

  • IPA(key): /pʂɨjˈmɔ.vat͡ɕ/
  • (Middle Polish) IPA(key): /pʂɨjˈmɔ.vat͡ɕ/, /pr̝ɨjˈmɔ.vat͡ɕ/
  • Audio 1, przyjmować(file)
  • Audio 2, przyjmować(file)
  • Audio 3, przyjmować się(file)
  • Rhymes: -ɔvat͡ɕ
  • Syllabification: przyj‧mo‧wać

Verb[edit]

przyjmować impf (perfective przyjąć)

  1. (transitive) to receive, to accept (to take that what someone gives) [+ od (genitive) = from whom]
  2. (transitive) to receive, to accept (to agree to; to consider or deem good)
  3. (transitive) to receive, to accept (to be the recepient of some words and react to them positively) [+ od (genitive) = from whom]
  4. (transitive) to receive, to take (to be the object or participant of someone else's actions, i.e. a hit)
  5. (transitive, sports, colloquial) to receive (to react to passing the ball or puck in a manner appropriate to the rules and purpose of a given game)
  6. (transitive) to take on (to agree to allow someone to work somewhere)
  7. (transitive) to receive, to take in (to accept as a guest) [+instrumental = with what]
  8. (transitive) to receive, to take (i.e. of a doctor etc., to agree to see and converse with)
  9. (transitive) to receive, to take in (i.e. of a hospital, to agree to give services to)
  10. (transitive) to receive, to take in (to allow temporary or permanent stay to i.e. refugees)
  11. (transitive) to absorb, to take in, to soak up
    Synonym: wchłonąć
  12. (transitive, medicine) to take in (to give one's body some medicinal agent)
  13. (transitive) to take (to react to something in a particular way)
  14. (transitive) to receive, to accept (to accept something by voting or in another formally established way)
  15. (transitive) to take; to accept (to accept a particular view as true (even though it is not confirmed) and proceed as if it were true)
  16. (transitive) to take (to consider; to ascribe certain characteristics, to regard) [+ za (accusative) = ] or [+ jako (accusative) = as what]
  17. (transitive) to take on (to assume i.e. responsibility)
  18. (transitive, proscribed) to take on (to begin to have the certain qualities)
  19. (reflexive with się) to catch on (to become popular, widely used, or widely recognized)
  20. (reflexive with się, of plants) to take root
    Synonym: zakorzenić się
  21. (reflexive with się, of organs) to be accepted (to become one with an organism after transplanting)
  22. (reflexive with się, of medicine) to be taken; to take, to take hold (to make someone's body resistant to something)
  23. (reflexive with się) to be hired, to be taken on [+ do (genitive) = to what place]
    Synonyms: zaangażować się, zatrudnić się
    Synonym: zwolnić się
  24. (reflexive with się) to catch on, to be received (to be accepted in a new environment)

Conjugation[edit]

Conjugation of przyjmować impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive przyjmować
present tense 1st przyjmuję przyjmujemy
2nd przyjmujesz przyjmujecie
3rd przyjmuje przyjmują
impersonal przyjmuje się
past tense 1st przyjmowałem,
-(e)m przyjmował 		przyjmowałam,
-(e)m przyjmowała 		przyjmowałom,
-(e)m przyjmowało 		przyjmowaliśmy,
-(e)śmy przyjmowali 		przyjmowałyśmy,
-(e)śmy przyjmowały
2nd przyjmowałeś,
-(e)ś przyjmował 		przyjmowałaś,
-(e)ś przyjmowała 		przyjmowałoś,
-(e)ś przyjmowało 		przyjmowaliście,
-(e)ście przyjmowali 		przyjmowałyście,
-(e)ście przyjmowały
3rd przyjmował przyjmowała przyjmowało przyjmowali przyjmowały
impersonal przyjmowano
future tense 1st będę przyjmował,
będę przyjmować 		będę przyjmowała,
będę przyjmować 		będę przyjmowało,
będę przyjmować 		będziemy przyjmowali,
będziemy przyjmować 		będziemy przyjmowały,
będziemy przyjmować
2nd będziesz przyjmował,
będziesz przyjmować 		będziesz przyjmowała,
będziesz przyjmować 		będziesz przyjmowało,
będziesz przyjmować 		będziecie przyjmowali,
będziecie przyjmować 		będziecie przyjmowały,
będziecie przyjmować
3rd będzie przyjmował,
będzie przyjmować 		będzie przyjmowała,
będzie przyjmować 		będzie przyjmowało,
będzie przyjmować 		będą przyjmowali,
będą przyjmować 		będą przyjmowały,
będą przyjmować
impersonal będzie przyjmować się
conditional 1st przyjmowałbym,
bym przyjmował 		przyjmowałabym,
bym przyjmowała 		przyjmowałobym,
bym przyjmowało 		przyjmowalibyśmy,
byśmy przyjmowali 		przyjmowałybyśmy,
byśmy przyjmowały
2nd przyjmowałbyś,
byś przyjmował 		przyjmowałabyś,
byś przyjmowała 		przyjmowałobyś,
byś przyjmowało 		przyjmowalibyście,
byście przyjmowali 		przyjmowałybyście,
byście przyjmowały
3rd przyjmowałby,
by przyjmował 		przyjmowałaby,
by przyjmowała 		przyjmowałoby,
by przyjmowało 		przyjmowaliby,
by przyjmowali 		przyjmowałyby,
by przyjmowały
impersonal przyjmowano by
imperative 1st niech przyjmuję przyjmujmy
2nd przyjmuj przyjmujcie
3rd niech przyjmuje niech przyjmują
active adjectival participle przyjmujący przyjmująca przyjmujące przyjmujący przyjmujące
passive adjectival participle przyjmowany przyjmowana przyjmowane przyjmowani przyjmowane
contemporary adverbial participle przyjmując
verbal noun przyjmowanie

Derived terms[edit]

verbs

Trivia[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), przyjmować is one of the most used words in Polish, appearing 16 times in scientific texts, 8 times in news, 14 times in essays, 13 times in fiction, and 10 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 61 times, making it the 1074th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References[edit]

  1. ^ Ida Kurcz (1990) “przyjmować”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language]‎[1] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 468

Further reading[edit]

  • przyjmować in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • przyjmować się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • przyjmować in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przyjmować”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przyjmować się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Paweł Kupiszewski (26.11.2020) “PRZYJMOWAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Paweł Kupiszewski (27.10.2020) “PRZYJMOWAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “przyjmować”, in Słownik języka polskiego‎[11]
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “przyjmować”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎[12]
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “przyjmować”, in Słownik języka polskiego‎[13] (in Polish), volume 5, Warsaw, page 298
  • przyjmować in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=przyjmować&oldid=78848055"