sürmek

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Turkish[edit]

Etymology[edit]

From Ottoman Turkish سورمك (sürmek, “to drive before one, to drive away, to banish, to advance, to sell in open market, to continue, to rub on or against, to shoot out, to protrude”),[1][2] from Old Anatolian Turkish [script needed] (sür-, “to drive away, to spend time, to go ahead, (for time) to elapse, to rub, to smear”), from Proto-Turkic *sǖr- (“to drive before one, to lead, to drive away”).[3][4] Although, both senses "to drive, to banish" and "to rub" were originated from the same root, it was not until Old Anatolian Turkish era when the verb went through semantic expansion and took on the latter meaning and began to be used in the sense "to cast away disease or ugliness via balms, ointments or medicine".[5]

Cognates

Pronunciation[edit]

  • IPA(key): /syɾˈmec/
  • Hyphenation: sür‧mek

Verb[edit]

sürmek (third-person singular simple present sürer)

  1. (transitive, with dative) To operate a wheeled vehicle; to drive, to ride.
    Araba sürüyoruz. ― We are driving cars.
    Bisiklet süreceğim. ― I will ride a bike.
  2. (intransitive) To continue to happen, to go on, to last, to take a certain amount of time.
    Bu sonsuza dek sürecek mi? ― Is this going to last forever?
  3. (transitive, with dative) (of animals) To huddle before one and compel to move forward; to drive.
    Bir sıçrayışta arabaya atlayarak hayvanları sürdü. ― He jumped into the cart in one leap and drove the animals.
  4. (transitive, with dative) To push forward, to send, to drive.
    Bu şartlar altında Rommel tüm tanklarını savaşa sürmek zorunda kaldı. ― Under these circumstances Rommel was forced to send all of his tanks onto the battlefield.
  5. (transitive, with dative) (of a container or a cooking utensil) To hold over or to place on fire, a stove or in an oven.
    Matarayı ateşe sürdü, suyun kaynamasını bekledi. ― He held the canteen over the fire, waited for it to boil.
    Fırın ısınınca tepsiyi fırına sürün. ― Once the oven heats up, place the tray in the oven.
  6. (transitive, with dative) To cause to touch, to make touch.
    Yüzümü saçlarına sürmek için başımı eğdim. ― I tilted my head to touch it to her hair.
    Elini ekrana sürme, iz oluyor. ― Don't touch the screen with your hand, it leaves a mark.
  7. (transitive, with dative) To exile, send into exile, to expel, to cast out, to banish.
    Sultan IV. Murat, Hezarfen Ahmet Çelebi'yi uçuşundan sonra bir kese altın verip Cezayir'e sürdü. ― After giving Hezarfen Ahmet Çelebi a pouch of golden coins, Sultan Murat IV exiled him to Algeria.
  8. (transitive, with dative) To spread something on a surface in a thin layer; to rub, to smear, to apply.
    Synonyms: yaymak, sıvamak
    Bir dilim ekmeğin üstüne tereyağ ile reçel sürdü ve afiyetle yedi. ― She spread butter and jam on a slice of bread and ate it with gusto.
  9. (transitive, with dative) To put on the market; to put up for sale, to launch, to release, to make available for purchase.
    Albümün baharda piyasaya sürülmesi planlandı. ― The album was planned to be released to the market in spring.
  10. (transitive, with dative) To release money into circulation illegally.
    Tutuklanan zanlı sahte para sürmekten yargılanıyor. ― The suspect arrested is being tried for releasing fake money.
  11. (transitive) To remain in a certain state or situation; to lead, to maintain.
    göçebe hayatı sürmek ― to lead the life of a nomad
    saltanat sürmek ― to reign, to rule (literally, “to remain the ruler, to maintain (one's) sultanate”)
    sağlıklı bir ilişki sürmek ― to maintain a healthy relationship
  12. (transitive) To turn over the soil to prepare a field for planting; to plough, to till.
    Çiftçi tarlasını sürüyordu. ― The farmer was ploughing his field.
  13. (intransitive) (of time) To pass, to elapse.
  14. (transitive, intransitive, with dative) (of plants) To sprout, to germinate, to grow in size, to shoot forth, to grow roots, to strike roots.

Conjugation[edit]

Conjugation of sürmek (aorist in -V²r)

Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.

Positive declarative
infinitive sürmek
impersonal participle imperfective süren
perfective sürmüş
prospective sürecek
personal participle non-prospective sürdüğüm sürdüğün sürdüğü sürdüğümüz sürdüğünüz sürdükleri
prospective süreceğim süreceğin süreceği süreceğimiz süreceğiniz sürecekleri
verbal noun sürme
way of doing sürüş
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist sürerim sürersin sürer süreriz sürersiniz sürerler
imperfective sürüyorum sürüyorsun sürüyor sürüyoruz sürüyorsunuz sürüyorlar
past perfective sürdüm sürdün sürdü sürdük sürdünüz sürdüler
imperfective sürüyordum sürüyordun sürüyordu sürüyorduk sürüyordunuz sürüyorlardı (or sürüyordular)
future süreceğim süreceksin sürecek süreceğiz süreceksiniz sürecekler
inferential perfective sürmişim sürmişsin sürmiş sürmişiz sürmişsinüz sürmişler
aorist sürermişim sürermişsin sürermiş sürermişiz sürermişsiniz sürerlermiş (or sürermişlar)
imperfective sürüyormuşum sürüyormuşsun sürüyormuş sürüyormuşuz sürüyormuşsunuz sürüyorlarmış
conditional simple sürsem sürsen sürse sürsek sürseniz sürseler
perfective sürseydim sürseydin sürseydi sürseydik sürseydiniz sürseydiler
optative süreyim süresin süre sürelim süresiniz süreler
progressive sürmekteyim sürmektesin sürmekte sürmekteyiz sürmektesiniz sürmekteler
necessitative sürmeliyim sürmelisin sürmeli sürmeliyiz sürmelisiniz sürmeliler
imperative sür sürsün sürün sürsünler
Positive interrogative
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist sürer miyim? sürer misin? sürer mi? sürer miyiz? sürer misiniz? sürerler mi?
imperfective sürüyor muyum? sürüyor musun? sürüyor mu? sürüyor muyuz? sürüyor musunuz? sürüyorlar mı?
past perfective sürdüm mü? sürdün mü? sürdü mü? sürdük mü? sürdünüz mü? sürdüler mi?
imperfective sürüyor muydum? sürüyor muydun? sürüyor muydu? sürüyor muyduk? sürüyor muydunuz? sürüyorlar mıydı?
future sürecek miyim? sürecek misin? sürecek mi? sürecek miyiz? sürecek misiniz? sürecekler mi?
inferential perfective sürmüş müyüm? sürmüş müsün? sürmüş mü? sürmüş müyüz? sürmüş müsünüz? sürmüşler mi?
aorist sürer miymüşim? sürer miymüşsin? sürer miymüş? sürer miymüşiz? sürer miymüşsiniz? sürerler miymiş?
imperfective sürüyor muymuşum? sürüyor muymuşsun? sürüyor muymuş? sürüyor muymuşuz? sürüyor muymuşsunuz? sürüyorlar mıymış?
conditional simple sürsem mi? sürsen mi? sürse mi? sürsek mi? sürseniz mi? sürseler mi?
perfective sürse miydim? sürse miydin? sürse miydi? sürse miydik? sürse miydiniz? sürseler miydi?
progressive sürmekte miyim? sürmekte misin? sürmekte mi? sürmekte miyiz? sürmekte misiniz? sürmekteler mi?
necessitative sürmeli miyim? sürmeli misin? sürmeli mi? sürmeli miyiz? sürmeli misiniz? sürmeliler mi?
Negative declarative
infinitive sürmemek
impersonal participle imperfective sürmeyen
perfective sürmemiş
prospective sürmeyecek
personal participle non-prospective sürmediğim sürmediğin sürmediği sürmediğimiz sürmediğiniz sürmedikleri
prospective sürmeyeceğim sürmeyeceğin sürmeyeceği sürmeyeceğimiz sürmeyeceğiniz sürmeyecekleri
verbal noun sürmeme
way of doing sürmeyüş
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist sürmem sürmezsin sürmez sürmeyiz sürmezsiniz sürmezler
imperfective sürmüyorum sürmüyorsun sürmüyor sürmüyoruz sürmüyorsunuz sürmüyorlar
past perfective sürmedim sürmedin sürmedi sürmedik sürmediniz sürmediler
imperfective sürmüyordum sürmüyordun sürmüyordu sürmüyorduk sürmüyordunuz sürmüyorlardı
future sürmeyeceğim sürmeyeceksin sürmeyecek sürmeyeceğiz sürmeyeceksiniz sürmeyecekler
inferential perfective sürmemişim sürmemişsin sürmemiş sürmemişiz sürmemişsiniz sürmemişler
aorist sürmezmişim sürmezmişsin sürmezmiş sürmezmişiz sürmezmişsiniz sürmezlermiş
imperfective sürmüyormuşum sürmüyormuşsun sürmüyormuş sürmüyormuşuz sürmüyormuşsunuz sürmüyorlarmış
conditional simple sürmesem sürmesen sürmese sürmesek sürmeseniz sürmeseler
perfective sürmeseydim sürmeseydin sürmeseydi sürmeseydik sürmeseydiniz sürmeseydiler
optative sürmeyeyim sürmeyesin sürmeye sürmeyelim sürmeyesiniz sürmeyeler
progressive sürmemekteyim sürmemektesin sürmemekte sürmemekteyiz sürmemektesiniz sürmemekteler
necessitative sürmemeliyim sürmemelisin sürmemeli sürmemeliyiz sürmemelisiniz sürmemeliler
imperative sürme sürmesin sürmeyin sürmesinler
Negative interrogative
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist sürmez miyim? sürmez misin? sürmez mi? sürmez miyiz? sürmez misiniz? sürmezler mi?
imperfective sürmüyor muyum? sürmüyor musun? sürmüyor mu? sürmüyor muyuz? sürmüyor musunuz? sürmüyorlar mı?
past perfective sürmedim mi? sürmedin mi? sürmedi mi? sürmedik mi? sürmediniz mi? sürmediler mi?
imperfective sürmüyor muydum? sürmüyor muydun? sürmüyor muydu? sürmüyor muyduk? sürmüyor muydunuz? sürmüyorlar mıydı?
future sürmeyecek miyim? sürmeyecek misin? sürmeyecek mi? sürmeyecek miyiz? sürmeyecek misiniz? sürmeyecekler mi?
inferential perfective sürmemiş miyim? sürmemiş misin? sürmemiş mi? sürmemiş miyiz? sürmemiş misiniz? sürmemişler mi?
aorist sürmez miymişim? sürmez miymişsin? sürmez miymiş? sürmez miymişiz? sürmez miymişsiniz? sürmezler miymiş?
imperfective sürmüyor muymuşum? sürmüyor muymuşsun? sürmüyor muymuş? sürmüyor muymuşuz? sürmüyor muymuşsunuz? sürmüyorlar mıymış?
conditional simple sürmesem mi? sürmesen mi? sürmese mi? sürmesek mi? sürmeseniz mi? sürmeseler mi?
perfective sürmese miydim? sürmese miydin? sürmese miydi? sürmese miydik? sürmese miydiniz? sürmeseler miydi?
progressive sürmemekte miyim? sürmemekte misin? sürmemekte mi? sürmemekte miyiz? sürmemekte misiniz? sürmemekteler mi?
necessitative sürmemeli miyim? sürmemeli misin? sürmemeli mi? sürmemeli miyiz? sürmemeli misiniz? sürmemeliler mi?

Derived terms[edit]

References[edit]

  1. ^ Redhouse, James W. (1890) “سورمك”, in A Turkish and English Lexicon‎[1], Constantinople: A. H. Boyajian, page 1089
  2. ^ Kélékian, Diran (1911) “سورمك”, in Dictionnaire turc-français‎[2], Constantinople: Mihran, page 698
  3. ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*sǖr-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
  4. ^ Nişanyan, Sevan (2002–) “sür-”, in Nişanyan Sözlük
  5. ^ Salan, Erkan. "ESKİ ANADOLU TÜRKÇESİNDE dürt-FİİLİYLE “(yağ, merhem…) sürmek” ANLAMINDA EŞ DEĞER KULLANILABİLEN FİİLLER." Dil Araştırmaları 10.18 (2016): 151-166.

Further reading[edit]

Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=sürmek&oldid=78165273"