wychodzić

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *vyxoditi. By surface analysis, wy- +‎ chodzić. First attested in the second half of the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vɨxɔd͡ʑit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /vɨxɔd͡ʑit͡ɕ/

Verb

wychodzić impf (perfective wyjć, frequentative wychadzać)

1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland, Masovia) to walk out, to go out, to leave [with z (+ genitive) ‘what place’]
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 87, 9:

     Ne wichodzil iesm (non egrediebar)

     [Nie wychodził jeśm (non egrediebar)]

   • 1979 [c. 1500], Ladislas of Gielniów, “Rzepka Wojciech R. Pieśni Władysława z Gielniowa nowo odnalezione”, in Wiesław Wydra, editor, Studia Polonistyczne, volume 6, numbers 167-201, Gniezno, page 178:

     Szbawyczyelu mylosczyvy, ... raczy myą thedy nawyedzycz, gdy bądzye dusza wychodzycz

     [Zbawicielu miłościwy, ... raczy mię tedy nawiedzić, gdy będzie dusza wychodzić]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 22:

     O tych, gysz z sąndv wychodzą szkazaany (de convictis recedentibus de iudicio)

     [O tych, jiż z sądu wychodzą skazani (de convictis recedentibus de iudicio)]

2. (figuratively, attested in Lesser Poland) to avoid [with od (+ genitive) ‘what’]
   • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I‎^[2], Lesser Poland, page 33:

     Ysze taczy zlosnyczy... wząly sobye w obyczay myeszkacz... we wsyach, gdzesz to by nyemyeczskym prawem odpyraly, a tako... swą chytrosczą od smyerczy wychodzą

     [Iże tacy złośnicy... wzięli sobie w obyczaj mieszkać... we wsiach, gdzież to by się niemiecskim prawem odpirali a tako... swą chytrością od śmierci wychodzą]

   1. (of a serf, attested in Masovia) to leave a farm in one's lord's village
      • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 61:

        Myalby przeth thym volą kylo lath, telesz lath panv svemv slvzycz ma, oth nyego nye wychodzącz (ab eodem minime recedendo), gyle lath volą szą weszelyl

        [Miałby przedtym wolą kilo lat, tyleż lat panu swemu służyć ma, ot niego nie wychodząc (ab eodem minime recedendo), jile lat wolą się weselił]

3. (attested in Masovia) to head out (walking, to go to meet or greet someone) [with do (+ genitive) or ku (+ dative) or przeciw (+ dative) ‘whom’]
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[3], page 483:

     Tegodlya rzekąlycz vam: Ovo yest na pvsczy, nye vychodzczye (nolite exire Mat 24, 26)

     [Tegodla rzekąlić wam: Owo jest na puszczy, nie wychodźcie (nolite exire Mat 24, 26)]

   • 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 298:

     Thedy vychodzylo do nyego (exibat ad eum Mat 3, 5) Ierusalem

     [Tedy wychodziło do niego (exibat ad eum Mat 3, 5) Jerusalem]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[4], page 736:

     Nye vychodczye ku mystrzovy

     [Nie wychod[ź]cie ku mistrzowi]

   • 1930 [c. 1455], “Judith”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[5], 3, 9:

     Tak wyelyki strach wszem kraynam przipadnye, ysze... ksyøszøta y wszitci poczcziui... wichodzily przecyw gemu (exirent obviam venienti) przimuiøcz gy s koronamy

     [Tak wieliki strach wszem krainam *przypadnie, iże... książęta i wszytcy poćciwi... wychodzili przeciw jemu (exirent obviam venienti) przymując ji z koronami]

4. to head out (to go on a war expedition)
   • 1930 [c. 1455], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[6], 25, 7:

     O krolyv, nye wichodz s tobø woyska israhelska (ne egrediatur tecum exercitus Israel)!

     [O krolu, nie wychodź z tobą wojska israhelska (ne egrediatur tecum exercitus Israel)!]

5. (about a woman dismissed by her husband) to leave forcibly
   • 1882 [End of the 15th century], Emil Kałużniacki, editor, Kleinere altpolnische Texte aus Handschriften des XV. und des Anfangs des XVI. Jahrhunderts‎^[7], page 282:

     Przeda-ly ktho dzyewką szwą, nye wynydze tako, yako wychodzą dzyewky nyewolne (non egredietur sicut ancillae consueverunt Ex 21, 7)

     [Przeda li kto dziewkę swą, nie wynidzie tako, jako wychodzą dziewki niewolne (non egredietur sicut ancillae consueverunt Ex 21, 7)]

6. (attested in Lesser Poland) to get out (to reach the outside of something from the inside)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[8], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 88, 34:

     Iesz wychodzø z warg mogich (quae procedunt de labiis meis), ne vczinø wzdruszono

     [Jeż wychodzą z warg mojich (quae procedunt de labiis meis), nie uczynię wzdruszono]

7. to begin (to have one's beginnings)
   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[9], 38, 2:

     Vlal y oltarz offyerni..., gegosz rogy s *woglow wichodzyly søø (de angulis procedebant)

     [Udziełał i ołtarz ofierny..., jegoż rogi s węgłow wychodziły są (de angulis procedebant)]

   • 1874-1891 [1444], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[10], [11], [12]}, volume XXIII, page 303:

     Vexilla regis prodeunt wichodza, vkazuia są, wsnoscha są

     [Vexilla regis prodeunt wychodzą, ukazują są, wznoszą są]

8. (attested in Greater Poland) to exceed (to go beyond some measure or border)
   • 1965 [1456], Mikołaj z Pawłowic, edited by Henryk Kowalewicz, Średniowieczne zabytki języka polskiego w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Polskie glosy i zapiski z rękopisów 1728, 1732, 1752, Zeszyty Naukowe UAM, Greater Poland, page 118:

     Quia sicut oleum utat (pro natat?) super aliis licoribus, sic fides excedit, vychodzycz, alias virtutes

     [Quia sicut oleum utat (pro natat?) super aliis licoribus, sic fides excedit, wychodzić, alias virtutes]

   • 1466, Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy z rkpsu Biblioteki Jagiellońskiej nr 2195 oraz z rękopisu, numbers 1490/11, 1945/1, Biblioteka Kapitulna w Pradze, page 12:

     Quando modus, gl. mensura, excedat, gl. transgredit vychodzy, tum membra suis ministeriis non respondent

     [Quando modus, gl. mensura, excedat, gl. transgredit wychodzi, tum membra suis ministeriis non respondent]

9. to err, to stray from the right path
   • 1466, Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy z rkpsu Biblioteki Jagiellońskiej nr 2195 oraz z rękopisu, numbers 1490/11, 1945/1, Biblioteka Kapitulna w Pradze, page 26:

     Dum plaustrum Feton male vexat, aboritat, gl. deviat vychodzyl, Elon, gl. talis equus solis

     [Dum plaustrum Feton male vexat, aboritat, gl. deviat wychodził, Elon, gl. talis equus solis]

   1. (figuratively) to stray from the righteous path
      • 1466, Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy z rkpsu Biblioteki Jagiellońskiej nr 2195 oraz z rękopisu, numbers 1490/11, 1945/1, Biblioteka Kapitulna w Pradze, page 12:

        Dum iniquitas mercede redimitur, ab equitatis calle palam exhorbitat, gl. sc. tunc iudex deviat vychodzy, ... iustum iudicium perveritendo

        [Dum iniquitas mercede redimitur, ab equitatis calle palam exhorbitat, gl. sc. tunc iudex deviat wychodzi, ... iustum iudicium perveritendo]

10. to expire, to finish
    • 1977 [c. 1500], Julian Wojtkowski, editor, Glosy i drobne teksty polskie do 1500 roku, page 131:

      Nam hodie expirat, wychodzy, annus servitii eorum

      [Nam hodie expirat, wychodzi, annus servitii eorum]

Derived terms

phrases

• dziedzina wychodzi z ręki

 

nouns

• wychodzień
• wychód

 

verbs

• wychadzać impf
• wychodzić z dziedziny impf

 

Related terms

adjectives

• wychodowy

 

adverbs

• wychodnie

 

nouns

• wychodne

 

Descendants

• Polish: wychodzić
• Silesian: wychodzić

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “wychodzić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish wychodzić. By surface analysis, wy- +‎ chodzić.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /vɘˈxɔ.d͡ʑit͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /vɨˈxɔ.d͡ʑit͡ɕ/

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -ɔd͡ʑit͡ɕ
• Syllabification: wy‧cho‧dzić

Verb

wychodzić impf (perfective wyjść)

1. (intransitive) to walk out, to leave, to exit (to exit a place on foot)
2. (intransitive) to walk out, to leave (to end a long stay somewhere)
3. (intransitive) to leave; to quit; to fall out (to stop having a particular state) [with z (+ genitive) ‘from what’]
4. (intransitive) to walk out, to leave (to stop associating with a particular organization or activity)
5. (intransitive) to come from (to have an origin from a particular place)
6. (intransitive) to come out (to become visible)
7. (intransitive, of vehicles) to depart, to leave
8. (intransitive, of hair) to fall out [with dative ‘on whom/whose hair’]

   Synonyms: wyleźć, wypaść

9. (intransitive, of problems or negative situations) to come to light, to become clear [with z (+ genitive) ‘from what/whom’]
10. (intransitive) to come out (to find oneself in a higher ranking upon defeating others) [with na (+ accusative) ‘in what position/place’]
11. (intransitive, colloquial) to come out (to be released or published and spread)

    Synonym: ukazać się

12. (intransitive, colloquial) to enter into force
13. (intransitive, colloquial, of money or resources) to run out (to be spent or used entirely)
14. (intransitive) to come out (to propose something) [with z (+ instrumental) ‘with what’]
15. (intransitive) to exceed, to surpass (to pass some border, real or otherwise) [with poza (+ accusative) ‘what’]
16. (intransitive) to be accepted as a base of understanding [with z or od (+ genitive)]
17. (intransitive) to come out (to be the result of some work or calculation) [with z (+ genitive) ‘of what’]
18. (intransitive) to end up (to result or end somehow)
19. (intransitive) to come out (to be represented somehow in a picture or painting) [with na (+ locative) ‘in what’]
20. (intransitive, colloquial) to come out, to work out (to succeed as intended)
21. (intransitive) to log out; to leave (to stop using a particular program or internet service)
22. (intransitive) to come across (to show some character trait, especially a negative one) [with na (+ accusative) ‘as what’]
23. (intransitive, of a woman) to get married [with za (+ accusative) ‘whom’]

    Synonym: wyjść za mąż

24. (intransitive, colloquial, card games) to end up (to find oneself in a particular situation) [with na (+ locative) ‘what situation’]
25. (intransitive) to come out (to make a particular move) [with instrumental ‘with what’; or with z (+ genitive) ‘from what’; or with w (+ accusative) ‘what’]

    Synonym: zagrać

26. (intransitive, sports) to come out (by moving in a specific way for a given sports game, finding a place on the field, court, etc. from which one can make a move)
27. (intransitive) to show support [with przeciw (+ dative) ‘for whom’]
28. (intransitive) to come out (to get out of a difficult situation)
29. (intransitive) to be directed, to lead somewhere
30. (intransitive) to leave (to finish studies somewhere)
31. (intransitive) to earn, to gain

    Synonyms: zarobić, zyskać

32. (intransitive, of materials) to be enough
33. (intransitive) to come out (to be announced)

Conjugation

Conjugation of wychodzić impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		wychodzić
present tense	1st	wychodzę			wychodzimy
	2nd	wychodzisz			wychodzicie
	3rd	wychodzi			wychodzą
	impersonal	wychodzi się
past tense	1st	wychodziłem, -(e)m wychodził	wychodziłam, -(e)m wychodziła	wychodziłom, -(e)m wychodziło	wychodziliśmy, -(e)śmy wychodzili	wychodziłyśmy, -(e)śmy wychodziły
	2nd	wychodziłeś, -(e)ś wychodził	wychodziłaś, -(e)ś wychodziła	wychodziłoś, -(e)ś wychodziło	wychodziliście, -(e)ście wychodzili	wychodziłyście, -(e)ście wychodziły
	3rd	wychodził	wychodziła	wychodziło	wychodzili	wychodziły
	impersonal	wychodzono
future tense	1st	będę wychodził, będę wychodzić	będę wychodziła, będę wychodzić	będę wychodziło, będę wychodzić	będziemy wychodzili, będziemy wychodzić	będziemy wychodziły, będziemy wychodzić
	2nd	będziesz wychodził, będziesz wychodzić	będziesz wychodziła, będziesz wychodzić	będziesz wychodziło, będziesz wychodzić	będziecie wychodzili, będziecie wychodzić	będziecie wychodziły, będziecie wychodzić
	3rd	będzie wychodził, będzie wychodzić	będzie wychodziła, będzie wychodzić	będzie wychodziło, będzie wychodzić	będą wychodzili, będą wychodzić	będą wychodziły, będą wychodzić
	impersonal	będzie wychodzić się
conditional	1st	wychodziłbym, bym wychodził	wychodziłabym, bym wychodziła	wychodziłobym, bym wychodziło	wychodzilibyśmy, byśmy wychodzili	wychodziłybyśmy, byśmy wychodziły
	2nd	wychodziłbyś, byś wychodził	wychodziłabyś, byś wychodziła	wychodziłobyś, byś wychodziło	wychodzilibyście, byście wychodzili	wychodziłybyście, byście wychodziły
	3rd	wychodziłby, by wychodził	wychodziłaby, by wychodziła	wychodziłoby, by wychodziło	wychodziliby, by wychodzili	wychodziłyby, by wychodziły
	impersonal	wychodzono by
imperative	1st	niech wychodzę			wychodźmy
	2nd	wychodź			wychodźcie
	3rd	niech wychodzi			niech wychodzą
active adjectival participle		wychodzący	wychodząca	wychodzące	wychodzący	wychodzące
contemporary adverbial participle		wychodząc
verbal noun		wychodzenie

Derived terms

verbs

• oczy wyszły na wierzch impf, oczy wychodzą na wierzch pf
• wychodzić bokiem impf, wyjść bokiem pf
• wychodzić jak Zabłocki na mydle impf, wyjść jak Zabłocki na mydle pf
• wychodzić na czysto impf, wyjść na czysto pf
• wychodzić na jaw impf, wyjść na jaw pf
• wychodzić na ludzi impf, wyjść na ludzi pf
• wychodzić na prostą impf, wyjść na prostą pf
• wychodzić na swoje impf, wyjść na swoje pf
• wychodzić na zdrowie impf, wyjść na zdrowie pf
• wychodzić na zdrowie impf, wyjść na zdrowie pf
• wychodzić na zero impf, wyjść na zero pf
• wychodzić obronną ręką impf, wyjść obronną ręką pf
• wychodzić przed szereg impf, wyjść przed szereg pf
• wychodzić spod prasy impf, wyjść spod prasy pf
• wychodzić uszami impf, wyjść uszami pf
• wychodzić w praniu impf, wyjść w praniu pf
• wychodzić z cienia impf, wyjść z cienia pf
• wychodzić z formy impf, wyjść z formy pf
• wychodzić z podziemia impf, wyjść z podziemia pf
• wychodzić z roli impf, wyjść z roli pf
• wychodzić z siebie impf, wyjść z siebie pf
• wychodzić za mąż impf, wyjść za mąż pf
• wychodzić ze skóry impf, wyjść ze skóry pf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), wychodzić is one of the most used words in Polish, appearing 7 times in scientific texts, 4 times in news, 13 times in essays, 32 times in fiction, and 31 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 87 times, making it the 734th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• wychodzić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wychodzić in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wychodzić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “WYCHODZIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.09.2009
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wychodzić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “wychodzić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wychodzić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 814
• wychodzić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego