być

See also: byc

Old Polish

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *bʰuH-

Proto-Indo-European *bʰúHt

Proto-Indo-European *h₁es-

Proto-Indo-European *h₁ésti

Proto-Balto-Slavic *bū́ˀtei

Proto-Slavic *byti

Old Polish być

Inherited from Proto-Slavic *byti. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /bit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /bit͡ɕ/

Verb

być impf (indeterminate bywać)

1. (intransitive) to be, to exist
2. (copulative) to be (indicates sameness or membership in a class) [with nominative or instrumental]

   Jeśm kowalem. ― I am a blacksmith.

3. (copulative) to be (auxilary verb used for predication) [with adjective]

   Jeśm zmęczona. ― I am tired.

4. (auxiliary) in future tense, forms the compound future tense of imperfective verbs [with infinitive]

   Będę biegać. ― I'll be running.

5. (auxiliary) in present tense, forms the compound past tense [with past participle]

   Wczora to napisał jeśm. ― I wrote this down yesterday.

6. (auxiliary) in past tense, forms the pluperfect tense [with past participle]

   On to był zrobił przód tem. ― He had done it before.

7. (auxiliary) in aorist, forms the conditional mood [with past participle]

   My bychom tam poszli. ― We would have gone there.

Conjugation

This verb needs an inflection-table template.

Derived terms

adjectives

• zbyteczny

nouns

• bydło n
• byt m
• nabytek m
• pobyt m
• przybytek m

verbs

• dobyć pf, dobywać impf
• nabyć pf, nabywać impf
• obyć pf
• odbyć pf, odbywać impf
• pozbyć pf, pozbywać impf
• przebyć pf, przebywać impf
• przybywać impf
• ubyć pf, ubywać impf
• wydobyć pf, wydobywać impf
• zbyć pf, zbywać impf

Descendants

• Polish: być
• Silesian: być

References

• Boryś, Wiesław (2005) “być”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “być”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “być”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “być”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Krystyna Długosz-Kurczabowa (2021) “+”, in Wielki słownik etymologiczno-historyczny języka polskiego, →ISBN, pages 74-78
• Brückner, Aleksander (1927) “być”, in Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), Warsaw: Wiedza Powszechna
• K. Nitsch, editor (1954), “być”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 182
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “być”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “być”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *bʰuH-

Proto-Indo-European *bʰúHt

Proto-Indo-European *h₁es-

Proto-Indo-European *h₁ésti

Proto-Balto-Slavic *bū́ˀtei

Proto-Slavic *byti

Old Polish być

Polish być

Inherited from Old Polish być.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈbɘt͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /bɨt͡ɕ/
• (Lesser Poland):
  • (Przemyśl) IPA^(key): [ˈbɘt͡ɕ]

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Audio 3:

  (file)

• Audio 4:

  (file)

• Audio 5:

  (file)

• Audio 6:

  (file)

• Rhymes: -ɘt͡ɕ
• Syllabification: być

Verb

być impf (indeterminate bywać)

1. (copulative) to be (indicates sameness or membership in a class) [with nominative or instrumental]

   Jestem Kamil, a to jest Marta. ― I am Kamil, and this is Marta.

   On jest nauczycielem chemii. ― He is a chemistry teacher.

2. (copulative) to be (auxilary verb used for predication) [with adjective]

   Jestem zmęczona. ― I am tired.

3. (intransitive, auxiliary, in the future tense) forms the future tense of imperfective verbs [with infinitive or past-tense clause]

   Będziesz dzisiaj sprzątać/sprzątała? ― Are you going to clean today?

4. (intransitive, auxiliary, archaic, in the past tense) forms the pluperfect tense [with past-tense clause]
   • 1859, Jean Jacques Rapet, Przewodnik moralności i ekonomii politycznéj dla użytku klass robotniczych, Behr Bock, page 170:

     Gdybyś naprzykład, panie Rawski, był zjadł wszystko coś zarobił, to byś nie był zebrał majątku.

     If you, for example, Mr Rawski, had eaten everything that you earned, then you would not have collected your fortune.

   • 1869, Charles Edmond, translated by Edmund Chojecki, Alkhadar: ustęp z dziejów ojców naszych, F.A. Brockhaus, page 231:

     Nastusia na pół osunięta, na pół wsparta na dębie, na pół omdlała, z oczyma szeroko, nieruchomie otwartemi, utkwionemi w stronę, gdzie jastrząb dokonał był pomyślnych swoich łowów, strasznie dyszała.

     Nastusia, half-fallen, half-supported by the oak, with her eyes opened wide in a motionless manner, fixed in the direction where the hawk had successfully carried out its hunts, was panting terribly.

   • 1871, Czesław Pieniążek, Włościanin: czasopismo ilustrowane dla ludu, Budweiser, page 34:

     Ale cóż, gdyby był poszedł tam w to miejsce, jakie przystało honorowi i jego osobie, toby był musiał co dzień kilka i kilkanaście złotych wydać; to cóż on robił?

     Oh well, if he had gone there into that place, as befitted his honour and his person, then he would have had to spend a few and a few dozen złoty; so what did he do?

5. (intransitive) to be, there be (indicates location)

   Antonym: nie ma

   Dlaczego w moim pokoju jest tylko jedno łóżko, a w jej są dwa? ― Why is there only one bed in my room but two in hers?

6. (transitive, Przemyśl) synonym of spędzać

   Kázáł mu król, żeby był noc z niedźwiedziem. ― The king ordered him to spend a night with a bear.

Usage notes

The object is in either in the nominative or the instrumental case; the former is often used when introducing oneself, and implies the object to be definite (e.g., Ja jestem Czesław, a to jest Marysia), whereas in the latter, the object is usually indefinite (e.g., Ona jest studentką), although not exclusively (e.g., W tym momencie zorientował się, że Bruce Wayne jest Batmanem).

Conjugation

Conjugation of być impf

		singular			plural
	person	masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		być
present tense	1st	jestem, -(e)m (jest)			jesteśmy, -(e)śmy (są)
	2nd	jesteś, -(e)ś (jest)			jesteście, -(e)ście (są)
	3rd	jest			są
past tense	1st	byłem, -(e)m był	byłam, -(e)m była	byłom, -(e)m było	byliśmy, -(e)śmy byli	byłyśmy, -(e)śmy były
	2nd	byłeś, -(e)ś był	byłaś, -(e)ś była	byłoś, -(e)ś było	byliście, -(e)ście byli	byłyście, -(e)ście były
	3rd	był	była	było	byli	były
future tense	1st	będę			będziemy
	2nd	będziesz			będziecie
	3rd	będzie			będą
conditional	1st	byłbym, bym był	byłabym, bym była	byłobym, bym było	bylibyśmy, byśmy byli	byłybyśmy, byśmy były
	2nd	byłbyś, byś był	byłabyś, byś była	byłobyś, byś było	bylibyście, byście byli	byłybyście, byście były
	3rd	byłby, by był	byłaby, by była	byłoby, by było	byliby, by byli	byłyby, by były
imperative	1st	niech będę			bądźmy
	2nd	bądź			bądźcie
	3rd	niech będzie			niech będą
active adjectival participle		będący	będąca	będące	będący	będące
contemporary adverbial participle		będąc
anterior adverbial participle		bywszy
verbal noun		bycie

Derived terms

adjectives

• zbyteczny

nouns

• nabytek
• pobyt
• przybytek
• ubytek
• zbytek

particles

• to jest

verbs

• być w błędzie impf
• dobyć pf, dobywać impf
• nabyć pf, nabywać impf
• obyć pf, obywać impf
• odbyć pf, odbywać impf
• pobyć pf
• pozbyć pf, pozbywać impf
• przebyć pf, przebywać impf
• przybyć pf, przybywać impf
• ubyć pf, ubywać impf
• wydobyć pf, wydobywać impf
• wyzbyć pf, wyzbywać impf
• zbyć pf, zbywać impf
• zdobyć pf, zdobywać impf

Related terms

nouns

• bydło
• byt

verbs

• bawić impf

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), być is one of the most used words in Polish, appearing 2049 times in scientific texts, 1174 times in news, 1865 times in essays, 1791 times in fiction, and 2742 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 9621 times, making it the 3rd most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• być in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• być in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “być”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “BYĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 10.12.2021
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “być”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “być”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “być”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 243
• być in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
• Aleksander Saloni (1908) “być”, in “Lud rzeszowski”, in Materyały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne (in Polish), volume 10, Kraków: Akademia Umiejętności, page 332

Silesian

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *bʰuH-

Proto-Indo-European *bʰúHt

Proto-Indo-European *h₁es-

Proto-Indo-European *h₁ésti

Proto-Balto-Slavic *bū́ˀtei

Proto-Slavic *byti

Old Polish być

Silesian być

Inherited from Old Polish być.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbɪt͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɪt͡ɕ
• Syllabification: być

Verb

być impf (indeterminate bywać)

1. (copulative) to be (indicates sameness or membership in a class) [with nominative or instrumental]
2. (copulative) to be (auxilary verb used for predication) [with adjective]
3. (intransitive) in future tense, forms future tense of imperfective verbs [with infinitive or past-tense clause]
4. (intransitive) in past tense, forms pluperfect tense [with past-tense clause]

Conjugation

Conjugation of być impf

		singular			plural
	person	masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		być
present tense	1st	je, je żech			my sōm
	2nd	je żeś			sōm żeście
	3rd	je			sōm
past tense	1st	żech bōł, bōłch, bōłech	żech była, byłach		my byli	my były
	2nd	żeś bōł, bōłeś	żeś była, byłaś		żeście byli	żeście były
	3rd	bōł	była	było	byli	były
future tense	1st	bydã, bydym, banã			bydymy, bandziymy
	2nd	bydziesz, bandziesz			bydziecie, bandziecie
	3rd	bydzie, bandzie			bydōm, banōm
conditional	1st	bych bōł	bych była		my by byli	my by były
	2nd	byś bōł	byś była		byście byli	byście były
	3rd	by bōł	by była	by było	by byli	by były
imperative	1st	niych bydã			bydźmy
	2nd	bydź			bydźcie
	3rd	niych bydzie			niych bydōm
active adjectival participle		bydōncy	bydōncŏ	bydōnce	bydōncy	bydōnce
contemporary adverbial participle		bydōnc
verbal noun		bycie

Related terms

nouns

• bydło
• byt

verb

• bawić impf

Further reading

• byc in dykcjonorz.eu
• być in silling.org

Upper Sorbian

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *bỳti.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbɨjt͡ʃ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɨjt͡ʃ
• Syllabification: być

Verb

być impf

1. (intransitive) to be

   Sym redaktor Wikisłownika. ― I'm a Wiktionary editor.

2. forms compound past tense [with l-participle]
   • 2024 July 30, “W aktualnym wudaću nańdźeće mjez druhim tole:”, in Katolski Posoł‎^[1] (Usenet):

     Zahajili běchu ju z dwurěčnymi swjedźenskimi kemšemi, kotrež swjećeše lětsa Zhorjelski biskop Wolfgang Ipolt.

     They opened it with a bilingual festive service, which this year was celebrated by Görlitz Bishop Wolfgang Ipolt.

Conjugation

Conjugation of być

	person	singular	dual		plural
			virile	animate, inanimate
infinitive		być
present tense	1st	sym	smój		smy
	2nd	sy	staj	stej	sće
	3rd	je	staj	stej	su
past tense	1st	běch	běchmoj		běchmy
	2nd	bě, běše	běštaj	běštej	běšće
	3rd	bě, běše	běštaj	běštej	běchu
future tense	1st	budu	budźemoj		budźemy
	2nd	budźeš	budźetaj	budźetej	budźeće
	3rd	budźe	budźetaj	budźetej	budu, budźeja
conditional mood	1st	bych	bychmoj		bychmy
	2nd	by	byštaj	byštej	byšće
	3rd	by	byštaj	byštej	bychu
passive voice	1st	buch	bychmoj		buchmy
	2nd	bu	buštaj	buštej	bušće
	3rd	bu	buštaj	buštej	buchu
imperative	1st	—	budźmoj		budźmy
	2nd	budź	budźtaj	budźtej	budźće
	3rd	budź	—
verbal noun		byće
ł-form
		singular	dual		plural
masculine (virile)		był	byłoj		byli
masculine (animate, inanimate)		był			byli, byłe
feminine		była
neuter		było

Derived terms

verbs

• dobyć pf
• donabyć pf
• dowotbyć pf
• dozabyć pf
• nabyć pf
• njebyć impf
• pobyć pf
• pozabyć pf
• pozbyć pf
• předobyć impf
• přibyć pf
• přidobyć pf
• wotbyć pf

References

• Křesćan Pful, editor (1866), “być”, in Łužiski serbski słownik / Lausitzisch Wendisches Wörterbuch‎^[2] (in German), Budyšin: Maćica Serbska, page 57
• Křesćan Pful, editor (1866), “buć”, in Łužiski serbski słownik / Lausitzisch Wendisches Wörterbuch‎^[3] (in German), Budyšin: Maćica Serbska, page 54
• “być” in Soblex