แล้ว

Thai

Etymology

From Proto-Tai *leːwꟲ (“to be finished”),^[1] from Middle Chinese 了 (MC lewX).

Cognate with Lao ແລ້ວ (lǣu), Lü ᧟ (l̇aew), Northern Thai ᩓ᩠ᩅ, Zhuang leuh (dialectal).

Compare also Iu Mien liuz (“to finish, to end; then; after”).

Pronunciation

Orthographic/Phonemic		แล้ว æ l ˆ w
Romanization	Paiboon	lɛ́ɛo
Romanization	Royal Institute	laeo
(standard) IPA^(key)		/lɛːw˦˥/^(R)

Verb

แล้ว • (lɛ́ɛo)

to end; to come to an end.
to complete; to finish.

Adjective

แล้ว • (lɛ́ɛo)

(archaic) complete (with); full (of).

Adverb

แล้ว • (lɛ́ɛo)

Used at the end of a sentence to indicate completion of an action, or beginning of a new situation.
1. Indicating an action completion.
  เด็ก ๆ กินข้าวแล้ว ― dèk dèk gin-kâao lɛ́ɛo ― The children have already eaten.
  - 1977, “ตอน ๗”, in ซ้องกั๋ง, volume 1, กรุงเทพฯ: ศิลปาบรรณาคาร:
    
    ครั้น สาบานแล้ว หลวงจีน ลูตีซิม จึง ถาม ลิมชอง ว่า วันนี้ น้อง ไป ไหน มา จึง เดิน มา ทาง นี้
    krán sǎa-baan lɛ́ɛo · hlǔuang-jiin luu-dtii-sim jʉng tǎam lim-chɔɔng wâa · wan-níi · nɔ́ɔng bpai nǎi maa · jʉng dəən maa taang níi
    After they had taken the oath, Sagacious Lu asked Lin Chong, "Today, where have you been, ending up here?"
2. Indicating that a new state or a new situation has begun.
  เธอ เป็น ผู้ใหญ่แล้วนะ ― təə bpen pûu-yài lɛ́ɛo ná ― You are an adult now.
  - 1939, น.ม.ส., “ต้นเรื่อง”, in นิทานเวตาล, พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร:
    
    เจ้า อยู่ใน อำนาจ ของ ข้าแล้ว
    jâao yùu nai am-nâat kɔ̌ɔng kâa lɛ́ɛo
    You are under my control now.
3. (Especially with จะ) Indicating that a new situation is about to begin.
  กลับ บ้านแล้วนะ ― glàp bâan lɛ́ɛo ná ― [I'm] about to go home now.
  
  นักเรียน สอบ จะ เสร็จแล้วนะ ― nák-riian sɔ̀ɔp jà sèt lɛ́ɛo ná ― The students are about to finish the test now.
  - 1906, อู๋ เฉิงเอิน, “ไซอิ๋ว เล่ม ๑”, in ติ่น, transl., ไซอิ๋ว เล่ม ๑, กรุงเทพฯ: โสภณพิพรรฒธนากร:
    
    พวก บริวาร ปิศาจ เหล่า นั้น เมื่อ ได้ฟัง หงอคง ว่า ดัง นั้น ก็พา กัน วิ่ง ตรง เข้า ถ้ำ บอก แก่นาย ว่า ภัย จะ มา ถึงแล้ว
    pûuak bɔɔ-rí-waan bpì-sàat lào nán · mʉ̂ʉa dâai fang ngɔ̌ɔ-kong wâa dang nán · gɔ̂ paa gan wîng dtrong kâo tâm bɔ̀ɔk gɛ̀ɛ naai wâa · pai jà maa tʉ̌ng lɛ́ɛo
    When these demon underlings heard Sun Wukong, they ran into the cave to tell their master that a disaster was about to occur now.
then; next; and.
เขา อ่าน ข้อความแล้วหัวเราะ ― kǎo àan kɔ̂ɔ-kwaam lɛ́ɛo hǔua-rɔ́ ― He read the message, then laughed.
- 1956, เมธาธิบดี (สาตร สุทธเสถียร), พระยา, “นิทานที่ ๑๙ เรื่อง หมาอยู่ในรางหญ้า”, in นิทานอีสป, พระนคร: โรงพิมพ์พระจันทร์:
  
  วัว นึก แค้น จึง พูด ขึ้น ว่า "ดู เถิด ตัว มัน เอง ก็ไม่กิน หญ้า แล้วมัน ยัง หวงห้าม ไม่ให้ผู้ที่กิน หญ้า เข้า ไป กิน ด้วย"
  wuua nʉ́k kɛ́ɛn jʉng pûut kʉ̂n wâa · “duu tə̀ət · dtuua man eeng gɔ̂ mâi gin yâa · lɛ́ɛo man yang hǔuang-hâam mâi hâi pûu tîi gin yâa kâo bpai gin dûai”
  Furious, the cow said "See, they themselves don't eat grass, and still they prevent those who eat grass from eating grass inside."

Usage notes

To turn a sentence with แล้ว into a question, add หรือยัง after แล้ว. In colloquial register, แล้ว and หรือ can be omitted.
กินข้าวแล้วหรือยัง ― gin-kâao lɛ́ɛo rʉ̌ʉ-yang ― Have [you] eaten yet?

กินข้าวแล้วยัง ― gin-kâao lɛ́ɛo yang ― Have [you] eaten yet?

กินข้าว ยัง ― gin-kâao yang ― Have [you] eaten yet?
More colloquially, ละ can be used in place of แล้ว.
กินข้าว ละ ยัง ― gin-kâao lá yang ― Have [you] eaten yet?

Derived terms

References

^ Pittayaporn, Pittayawat (2009), The Phonology of Proto-Tai‎^[1], Cornell University PhD dissertation, page 357

Thai

Etymology

Pronunciation

Verb

Adjective

Adverb

Usage notes

Derived terms

References

Further reading