Appendix:South Bauchi word lists

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

The following comparative word lists of South Bauchi languages are from Shimizu (1978).[1]

Shimizu collected the data in Nigeria from 1974-1975.

Languages[edit]

The word lists below cover the following 32 languages spoken in Nigeria, mainly in Jama'a, Zungur, Dass, Bula, and Lere LGAs of southern Bauchi State.

No. Language
1 Bòghòm (Burrum)
2 Kiir (Kir)
3 Laàr (Balàr)
4 Mánsi (Mangas)
5 Sòòr (Zaŋwal); Zaŋwal of Zungur
6 Lungu (Tala)
7 Shò (Jù); Jimi
8 Mbaarù
9 Gùrùntùm
10 Mɨ̀gang (Booluu); Pelu
11 Gyaanzi (Gèèjì)
12 Buu (Zàràndaa)
13 Zùl
14 Barang (Baram); Dììr (Baram Dutse)
15 Bɨ̀lɨ̀ (Bùlì)
16 Nyámzàx (Laŋas); Lundur
17 Posɨ (Polci)
18 Zeem
19 Tule (Tulai)
20 Chaari
21 Dokshì (Lushi)
22 Dɨkshi (Bàraza?)
23 Bàndas (Dur)
24 Boòdlɨ (Zumbul)
25 Wangdày (Wanɗì)
26 Zòdì (Dwàt)
27 Zàksɨ̀ (Zàkshì)
28 Bòòt (Boto)
29 Zaarɨ (Zari); Sigidi
30 Zaar of Kàl
31 Zaar of Gàmbar Lèère
32 Zaar of Lùsa

Shimizu (1978) classifies the South Bauchi languages as follows. Individual languages are highlighted in italics.

  • South Bauchi
    • East branch
      • Boghom subgroup
        • Bòghòm (Burrum)
        • Kir cluster
          • Kiir (Kir); Laàr (Balàr)
          • Mánsi (Mangas)
      • Guruntum subgroup
        • Guruntum cluster
          • Mbaarù
          • Gùrùntùm
        • Tala cluster
          • Sòòr (Zaŋwal); Zaŋwal of Zungur
          • Lungu (Tala)
          • Shò (Jù); Jimi
    • West branch
      • Baaraawaa subgroup
        • North Baaraawaa
          • Geji cluster
            • Mɨ̀gang (Booluu), Pelu; Gyaanzi (Gèèjì)
            • Buu (Zàràndaa)
          • Polci cluster
            • Zùl; Barang (Baram), Dììr (Baram Dutse)
            • Bɨ̀lɨ̀ (Bùlì); Nyámzàx (Laŋas), Lundur; Posɨ (Polci)
        • South Baaraawaa
          • Zeem cluster
            • Zeem; Tule (Tulai); Chaari
            • Dokshì (Lushi)
          • Dass cluster
            • Dɨkshi (Bàraza?); Bàndas (Dur)
            • Boòdlɨ (Zumbul); Wangdày (Wanɗì); Zòdì (Dwàt)
          • Saya cluster
            • Zàksɨ̀ (Zàkshì); Bòòt (Boto); Zaarɨ (Zari); Sigidi
            • Zaar of Kàl; Zaar of Gàmbar Lèère; Zaar of Lùsa

Lists[edit]

No. English gloss Bòghòm (Burrum) Kiir (Kir) Laàr (Balàr) Mánsi (Mangas) Sòòr (Zaŋwal); Zaŋwal of Zungur Lungu (Tala) Shò (Jù); Jimi Mbaarù Gùrùntùm Mɨ̀gang (Booluu); Pelu Gyaanzi (Gèèjì) Buu (Zàràndaa) Zùl Barang (Baram); Dììr (Baram Dutse) Bɨ̀lɨ̀ (Bùlì) Nyámzàx (Laŋas); Lundur Posɨ (Polci) Zeem Tule (Tulai) Chaari Dokshì (Lushi) Dɨkshi (Bàraza?) Bàndas (Dur) Boòdlɨ (Zumbul) Wangdày (Wanɗì) Zòdì (Dwàt) Zàksɨ̀ (Zàkshì) Bòòt (Boto) Zaarɨ (Zari); Sigidi Zaar of Kàl Zaar of Gàmbar Lèère Zaar of Lùsa
1 arm âmsi wam wam wamsi àâ aa aa bàŋlí āā âŋ two àme àm aa aàm aàm taù tawò taù taù tau tau twoo twoo too twòa tau tau taâs taâs taâs
2 ash muyúŋ ŋúrəŋ ŋŋoro ŋúruŋ kîîsî kiîsi ɗaa’səl bùùshí bùùshi mbatlal mbətlə̂l mbùtlə̀l mudlarə bèllə̀ŋ mbətlə̀r gîtlî gîîtlə mbòtsə̀ŋ gîtli gîtli gîìtli jàmtî jâmtə̂n gyàntùm càŋtâm jàŋtàm gîîtlə betleerə yââtlə gyàntò gə̀tlâr bîtlâr
3 bark wùlàŋ kwoptlaŋ kwaptlaŋ ŋgwàkrák kwaptlaŋ kwoplaŋ kwoplaŋ ŋgwàŋdî gwâŋrì gùpləŋ gupdləŋ kâl kuur wùbuk wobə̀r kwàpla kwòòri kàŋlàŋ kàkàkəròò kaark kuuru kə̀rəp kwoor kwòrəp kwoi kursə wùrgə̀ kobək kwàbâ kàbu kûrahi
4 belly bədol tûk túwòk twok kaadù kaado kaadu dênjî dîînjî tuki tùkî tugyà tù’è tuù bə̀ndə̀ tuû tuû tə̀kâì tûkò tə̂kə̃ tūk tuu tuù tuù tuu tuû kuts’ǹ tuû tuù vwà
5 bird ɗwáy dot dwoot ɗoor yaasi yaasi yaasi yaŋzî yaŋzî yààtli yaaslì yaadlì yaatlì yaatlì etì yaadli yaadlì yadlì yaadlî yaadlə̂ yaadli yedlî yedlî yedlì yedlì nyal yaadlì yaadlì yadlî yâàdli yatlî yètli
6 blood shaal pirə̂ŋ firàŋ púruŋ praa prà brà byêêram bàraŋ wûlaŋ xulaŋ xùlà bràni braani bràn bràn braan vùràni wùrààni bùràŋ wôkâ- buran bràn bràn bràn vrànə vràànə bràànəŋ və̀ràan vwàraŋ vàràŋ
7 bone kûŋúl gwâŋâl gwaŋal guul kuùl kuul ghuul yìŋshì yàŋshì yiisi iisiì ììsì gulò gùli gùl guul gwòòlu yìîáây ? nyèsè ŋis yes wadlàl yes yès yes es mwat yiskə̀ tsəm tlèrà mwàt mwât
8 breast nôòm noòn noòn nwòn nyii nyii nyii wuûru wûûru nĩĩ nii niì nyiini nyiini nyen nyiin nyeen niini nyiini niini niini niynek nyinè nyin nyin ŋgim niine niine nyiinəŋ màâma nyin maâm
9 cloud lway gààjìmàro jàâjìmàre gààjîmàre koptəŋ íwàn jâàjìmâroi jâàjìmârei vwàn gââjîmâre yaasî yaasô lyaa dà pwətì haɗirì jùŋ yaanş̀ nyââfwân juŋhwat tûntuulû sâàli kə̀də̀ fwân lyar gaajimare bandə gâàjîmare fwan girgishi vwân tlə gâjîmaro gutkûshî gudgîshî, dûndùùri dûndùùri
10 dog nyáŋ nyaŋ nyaŋ nyaŋ yàr̀ yor yár dàà kâɗì kâɗì kaɗi yàrè, yêrê yèŋ yer yèr yâr kâɗaî, kâdââ ? kâdê kadan̂, kadishi ? kàt kə̀ra kə̀ra kât kât kât kâra, karis kâra, kwaro kadî kàrəŋ, kùras̀yî kaɗî, kadansè kaɗî
11 ear kumsík kəm kəm kəmsí kə̂m kɘ̂m kəm kwâŋàî kwaŋai kəŋ kə̂ŋ kə̂m kə̀mê kyòm ? kum kôm kûm kâm kûmò ? shâkèm kòm ndookə̀m kə̀m kə̂m kə̂m kəm kə̂m kə̂m kə̂m kə̂m kə̂m kəòm
12 earth nyàŋsi atl atl átli átli átli átli yĩl yil àtli atli àtlì atli ààtli atl aadli aatl atli ŋatli ŋatli ŋŋatl daatl ɗaatl atl aatl aatl yâàtlə yaatle yaatlə yaatl yaatl yaâtl
13 egg nyoŋsi wansî wâŋ́si mbwâtl mbutl mbetl mbutl aŋlî aŋli mbuutli mbuutlî mbuutli mbùtlê byàtl mbitl mbə̂tl mbwôtl mbòôtle mbòtl mbûtl wukààn mbòtl mbutl mbotl mbotl mbutl mbòtl mbutl buûtl bûtl buûtl
14 eye yiy yir yir, id gwâ+yir gə+íir yir kə+íír yìirə̂ŋ gwàyoreŋ, yiêŋŋ ? gwèèl gweèl dwàdàŋ gyèèrè gwèèŋ iir îr yiîr dwaaŋ dwati daati dwâtì yîr yîr yir̂r yìr ir yîr yìr yòr yiìr yîr yiir
15 fat kindi jîndər jîndər gîndər buu ? buu buu bìiniì kitsè bukì buukù uu dukû’ ɗuu ɗugə dugu ɗogho wayò waî woi ŋgàwi ŋgàwi wai ŋgàwi ŋgwoi wii wai wi yîìti yutù itə
16 fire wi wut wut wur wudî wudî wudi ishí îshí wùtu wutu wūtū ùtu wûtu wut wudî wutu ûtu wuti wuti wûut wûrâ wura ûra wùùra wuutù wàra wùra wâra wùùtə wut wut
17 fish kiip cirəp cirəp kyááloŋ kwánsi kwási kwaa’si mwalaŋ mollaŋ kwèèsi kwesi kwèsì kwâsê ywêêtli kwâs cirə̀p giizə kìīshi gîwshi giishi kiîli ? p’wâs bwâs bwãs bas gyòs giisə gwôdshi gwùshi gyaas gyâs gyaas
18 head kaam kaam kaam kaam tàndà + kaa tande + kaa tandə+gaa gundul+gãā gàā gāā gàà gââmi gààmi gaa gààm gààḿ gaaŋ gaami gaamî gaam hòm gam gaam gam gam gààmũ gaamə gaam gaam gaam gaàm
19 heart mal mâl mal mal mbásî mbasí mbasi bîmaasi mààsí mbatlì mbadlî mbatlî mbatli mbatli mbatl mbàtl mbatl gwatày mbadlə̀ mbadlə̀ mbatl mbadlì mbaadlə̀ mbatl mbadlà mbatl bàdla mbadlə mbwotl màtlì ra mbâtlì
20 horn nyaw nyo nyoo nyúu nyúŋ nyúŋ yuú gaa ? myâù myaû nwòò ? noô mbyeù nyoò nyù nuŋ nyùŋ mbyə̀î nyəwô kâpo mboo mbwordŋ̀ mbo ndsò mbyeù mbee kâpu kâpo kafo mòri mòri nyeri
21 knee fiim kaa fúrum kaa fúrəm kaam mbúrum kaa furəm kàà fùrûŋ gea fruŋ vaarâm vâraŋ gaa hûlaŋ gāā hulaŋ gaa hùlâŋ gāā fərəmi gaam xêremi ? gââ fə̀n gaam vrûm gaam kutlkin gaam réŋà gaam kûvrəŋ gaam freyə̂n fwàgàla kam fryeŋ gaam bùrən kam vrèl gam frèn gwaa və̀n rə̀ptəŋ rə̀pteŋ gaan və̀rəŋ gam vwàraŋ gam vwàràŋ
22 leaf wanday wandər wàndə̀r wânder̂ fudee fwòdî fwadi âsâr yassar dûwâa daa dwâ wali vwòòti wal vwòdî wal raagi wakí walci walci wadə̀n baam wàltwsə bakam bakŋ vwalà wâl waldə̀ wâldə gwas paatsò
23 leg bàŋ wasəm wasəm wasəm asəñ asəŋ asən àsàn àsâŋ asaŋ àsə̀ŋ àsə̀n âsə̂mə̂ daxlâ asə̂n àsàm ààsùm àsə̀ŋ shàglâ ŋŋâsə̂n ŋŋâsə̂n ŋŋaasè, ŋgaasə̂n dââsîŋ àsə̀n àsə̀n asən ŋaàsə̂n yààsə̀n yàsə̀ŋ sààn yàsàŋ yaasə̀ŋ
24 liver mal fwoktorok hwòkturôk fwâktúrōk mbásî mbasí mbasi maasì màasì mbatlì kâl hulaŋ kâl hùlaa wâtèra’è mbatl mbàtl njim gwatàì bòkàlí tokàksi tlùkwak foktorək kwâktiràk njim tlàm kàlə kàlə kə̀lə̀ vikal watkà
25 louse kwââri kwôrkwotâ kworkotà kworkwotâ kwarkwata kworkwotá kwàrgôdak kûryaa kwòrkwotò kwarkwotô làndì tokworkotò kwòrootò kwôrgudò kwokotà kworkwotà randi kwarkwatà kwàrakwotà kwàraŋkwatà kwòrkwotà râŋzhì sə̀ə̀rə ? sieru siir səər siêr
26 man byet pà byèt, byet pá pyet, byet bâ byeer, byeer baâ ŋwánî, ŋwánî bà ŋmâní, ŋmaní mamali, máló mándaw mandàw maanì maanì mwaanì moonì monì monə̀ monì moni monì maaŋə̀ mwaŋ -maan -man -maan -manì manì manì -mwàn mmààn ? metlè -mààn -mwàn -mwàn
27 meat sáw ? tlo tloo tlu tlû tlúú tlúú laamù laam tluu tluù tluù tluù tluù tluù tluù tloò tlau tlawò tlaù tlaù nìmi tlaù tloò tlaù tloo tluù tluù tluù tlu tlû tluù
28 moon lyoŋ ? pyaŋ pyaŋ pyaŋ lii lii lii kyòram tâârã coŋ cîŋ cîŋ kyâàrê cààri kyar lêp câr liipày leebò lyèbè liep lim lim lip oàr caar lêm ? lipa ? lyepà lepâ lepà lèź ?
29 mountain kyàám lamba lamba lamba roosì roosi roosi shìndi gwàdìŋ shìndí ? bàdiye tlendel câlgàtlî tlindere bàŋ tàŋ bəktlè târ deê wàntà gãtl pwos kə̀ bàr twàŋ dai deî dàì dee gambùr rwə̀ntə̀ gùsaakə̀ŋ daayì vùur vuùr
30 mouth pyôk pyik pyàk pyâk kàà+bì gáâà+bì byau byaù bi biî bîi biì biî biì bii biì biyì biì bi biî biì dsî ? bìì biì viî viì viì vyì vyuì
31 nail nywoon nyoŋol nyoon mbli mbyok mbik mbyok mbìl mbîl mbiikî mbiikiî bè’sî mbi’ì mbiyoi mbiyoi mbyek mbyek buskii buski mbukshi mbyak mbyok nzək mbyak mbyak mbik mbeegə kûmba biis bis mbès
32 name lisum wùsum wùsəm wùsəm som̀ som sum sumbi son̂ shəŋ shîŋ shîŋ sûŋyõ sûm som sûm sùŋ shìnà shèèn shàn sum sûm sûm shîm shin sòm sûm sim sûm sûŋ sûm
33 neck gwày uyar uyar ŋgərəì ? yaàr yaar yaar yar yàr yààl yaàl yààlyè ? yàrè yweŋ yaar yôr ywâr yààr yààrə̀ ? yààr yaar yar yàr yàr yàr yar yàr yààr yàr gwagòl yàr yar
34 night zwòòt fût fwôt dàŋhùr kafùr káfú kafuru vûru vùru gasi gàsì gàsi gasi gətlî ŋgàse gàzi fwor gasàŋ gatlè gas gas fwòdî fodi dsùŋ tsùkuŋ fwòri vodi govòdi varâ gùvùdo kàvit kavît
35 nose nyúŋsuŋ nyîsəŋ nyesəŋ nyisén kaa dəsə̀ŋ kaa disəŋ osen ? yàŋ shìŋ yáŋ shiŋ icəŋ îcîŋ ìcîŋ îcînè îshèn ishìn shigà cîn ìcìŋ nyîcìnòŋ yîsèŋ mìncìn ? ŋgòsòn ? ŋgosôŋ nyìsòŋ ŋgisə̀n ŋgòsòŋ ? myitsòŋ yicôŋ yiîtsôŋ yiitsôŋ nyìtsòn nyitsòŋ
36 oil maay mààr maar maar miir miir miir, -myir də̀bìi də̄bli ? mììli maì miili ? miiri miiri mier miir diìn may maayì mior ? mâí miyir suŋgà con ? masyà maayî mâi miir miir miìr
37 path myòp laads̀àp ? nádaàp dààń kààtàànì kààtàànì gaadaali yoŋsù yoŋsù tantu tantû shìtù gùùtèpè cwôp bə̃dààna ? cip tswôp topèi tòòbò tabə̀ tuup byèr nyaabìr tsòḿ tswop tswòp tìm di, di’ǹ dandì daayì dâtâm ? dàtâm
38 person (1) myòs pà məròm, mbə̀rəm mbàrəm mbàrəm mbar mbar ba-mbaar, mbaar nmar ? mar + dìri, mishi mbələŋ mbalîŋ balaŋ mbârmè mbàremì mban mbarəm koò, mbaàm kwôshì kwòòshì kòòshì kwòòshì bàdam bàdàam mbara mar manî bàdân bàdân zaar zaar zaar zaar
39 person (2) pá- (sg) bà- (sg) baà- (sg.) bà- (sg.) bà- (sg.) məgə̀- (sg.) məgì- (sg.) məl mul mun- nyam mur mər, mii mar, min mmar, min mor- mur- mêr-
40 rain lwày íwân hwaaǹ fwaǹ fwàn fwàn fwal vwàn vwàn zèè yaa ? zè yaa mààl kə lyaa fwànè vwân fwàn vwân vwân maâ elyâŋ vwònò vwân fwàn zhà lemshî ? fwàn fwân fwàn fwàn vwân vwân vwân vwàn vwàn vwàn
41 root bày tlóri tlə́rì ? tlérì tlə́rî tler kii tlérí sòòrî ? soori tlàrkî tlèrkì tlə’ sàrti tlərte tlir tlìrgam tlèrtî tììdlì lêègè -dlè´ cîrìt tlər tleran tler tlerkŋ̀ tlərtə tlərgo tlortò tlòrtu tlartà tlìtor
42 sand shoy, way nineèsi néneèsi nyènyèsi nyényas nyényes yààshîí wàrshì washà èbyèsi yelsi tììsèŋ tsiŋgèse shiŋgyèètli shinyes shiŋgyês nyaazən atli ràìrayi nyezə, nyâz nyeezə kùzà ŋgeese ? ŋgeesì nyaàsəŋ nyòŋso kiitsò ŋgààtsə gyaàtsə nyaatsə̀
43 seed kiim batər mbàtə̀r mbàsêr pàtêr pàtə̀r bazr ? wàndar wandi bəktədu ? wundel wundi bàdèrè bàtèr bàdàr’o bàdùr’o batì wànday wòndé wànde wũùndi wondə wòndu wando wandì wundə wùndè wundi wundu- turshì turshì
44 skin kwal kwaar kwaar kwaar kuur kuur kúúr ŋgùbì ŋgòbì kuul kuul bàti kuurì kuuri kuur kur kur lààti bagara baagraa baŋara fwàlà kur làt kur kur làk koore kur lààt laàt laàt
45 smoke oom kon kan ken kúnu kunu kunuu wùununì wònò kùnò kùnò oil kùnù kùnù kunò kunò kəlòz wokye wàkkyè wàkhi zèŋè ? zêŋə̀ waghai wàkai wààkai wagoi yiikàs̀yi ? yîkààyi yììkwàs̀yi ywàka yààŋ́
46 star zaygat ŋgatl ŋgatl ŋgàtl ŋgatl ŋgatl ŋgatl saarù shaatòri kyààdəl kyààdə̀l tyaatlər tsiŋgèsi jìilgòtlì ŋgatl tàŋgyatl gaŋaràŋ lyêŋ tlaatlûr toozhàkzhàk zhízhak shàkshàk shakshak shàkshàk shàkshàk cààdlur tlaàr zhàkzhàk cààr caàr caàr
47 stone kyàám pyet pyat pyar taar tar taar shìndí shìndi zàŋgà zə̀ŋgà tààtè ? taŋ tat tar tât wuyiŋ pwooshi poshi pwos sôm sôm tàt səpm ? sôm puskə̀n dàyì, dogon puskə̀n puus pùus puus
48 sun tàál tààl taal taal pidî pidi pidi fèdì fùdī ? liil lîbì ri pòtò ? pòtì pit pidì pidè shòŋ càlí càli cal bìdi bidi pìt tìì peedì càlo fyêt fyèt fiitò fùt zân
49 tail kay kor kar kòr kətər kítor ciir koráù korau ciîl cîl kil kiri kyori kədar kər tsor ? kyoord tegrò ? kyeer wuson kər kyeer cər cer kiire kyeerə kier kiir kyîir kiìr
50 tongue ŋelis nyatl nyàtl nyàtl ndyalaŋ̀ ndéláŋ ndalaŋ nyàllè nyalà lòka leka lə̀gà lə̀ka ndalə̀m ndalə̀ nêtl nyôtl lego lyaaga lyaaga lyaaga ŋgatl ŋgatl nyètl nZgòtl ŋgatl ŋitl nètl nììsoŋ ròsen rəsôn ? riisòŋ ?
51 tooth shaŋal shaŋal shaŋal shwool shîn shín shin shīī ? shiŋ̂ shoŋ shîŋ shîŋ shìnè shên shin shîn shôn shôŋ shînâ sheenəŋ shìn shèn shîn shên shên shen shân shîn shin shin shîn shîn
52 tree nyaŋai nyaŋsí nyaŋsi nyàŋsi nyoosi nyoosi nyoosi yaŋsi yaŋsi yaŋcâŋ yaŋcîŋ aŋciŋ yaashi nyaatlî nyes nyâŋzi nyaŋtsə ? nicîŋ yiŋcînè ? yaŋsâŋ niŋshìŋ shwêŋ ? nyaŋsə̂ ? nànciŋ nyâŋci yaasì nyaŋtsòŋ nyantsô nyantsàŋ ŋântso ŋantso ŋântso
53 water yip yip yip yip maal maal maal mâàdùún màà zèè zêê mààdlì mààlè maal mal maâl maâ’ zaà zhà zhà shà zhâ shâ shâ shà shà zhaà zhâ zhà zhâ zhâ zhà
54 woman maas namâàsì nààsì naŋwààsi, ŋwààsi ŋúsî namesi, mesə ? namesi, məsi maazì, mòòzì maazì, moozî kəlì, moodlì kîlì, modlì kə̀li, mutlì nágòrò metlì metlà mədlî gî, mədlî kâl kəmùdlì, kərmìdlî kalə̀ŋ kəlî, -mədlî ? gə̀t, mədlì gə̀t, mədlì gòt, madlî gèt, madlì gòt, madlì kyòl, -zùtl kôl, nmòtl kôl, motl gəddə̀x ? gèt gudoŋsê ? gòt
55 wood nyaŋsi pît pìt kiin kii kii kyii yaŋsì yaŋsi tliindi pòtî kiini ciini kinde cool mbîtlîm wùùndi buto botə ? pìt putò pôt yam
56 bite ŋaas ? nyánse nyási nyòŋsí nyàs nyesǃ nyès aŋsi aŋzi ancəti aaslì ? ànci ŋgasì ŋgatlì ŋgâs- nyààzi nyàŋsè nicî ŋaaz ŋaas ŋgas ŋgaas ŋgaase ŋgaaz ŋgaasə ŋgaasì ŋash nyaŋse nas ŋgas ŋgaz ŋas
57 burn yar kwaŋa kwaŋa -nom ? kwanu kwoon yaa nem wayà -cè- kwoluŋ ci bwo shi ci shi ci bàk mbak ba -waŋza ci rootò- bak tlog vâki vôk vwaa ci vàà
58 come a wade, shin ǃ. ? wàde, shinǃ wàre, dəŋ war-, reǃ ri wàri wàri lèt litoli gadâ diiri deeri dəŋ wari ro mbwaş́ wutə̀ wutə̀ fut fùt fùt fut fut ŋgadù man man man man majî mân
59 die mas muse, məsǃ məs- məs- mès- mes- mès- məs-ǃ məs- məsh məsh zəc mush metl ? məsh mùs məs mash mèshî məsh mosh ? məs mos mas mos məsə mosh mosh mesh mes mîsh mêsh
60 drink sha se see shee, shaǃ hyâ, hyaǃ hya hyâ saiǃ saiǃ sha tla tle tl shâ sha tla tle tla tle tlo tle tlo tlo tla tle tlo tla tla tla tlo tla tla
61 eat shi shee, shiǃ shee, shiiǃ shee, shiǃ shì, shiǃ shi shə̀ shi shi ci ci ci cki shi ci zhi ci ci ci ci ci ci ci ci ci shi ci ci ci ci ci
62 fill lòkòmoŋ lyokm̂ ? lyokmǃ lughum loonǃ luun lúun dubandi gym ? jəkə̀ŋ jikən jikeni lax- lùkmî lììnə lugumi kəme allîŋgi yìŋnî yaknè yo yoŋ kam kəmsàk wùshi viŋ yi’ǹ yiikŋ̀ yììgŋ yukn̂ yokn
63 give kyaŋ, tak pyè pyê pii pi piiǃ bər ? bùr bə̀l bèl bwàl bìì bii bo bwo bər bor bo bàr bo vər ver ? vər vər ver vər
64 hear kum kum kum kùm kum kpum kəm kə̂m kum kum kumî kumì kum kumì kumì kum kum wôm kom koomî kòmì koomî wom wom wom wom wôm kâm kân kâm kaam wum wum
65 kill mak tuk tuk tk də̀lə́ ? dudi ǃ dàùdá ŋgya sidi gyudaa tloo tloo tlo kashè kashè pàk- kashee dzudi kisè -dùtsə- -duyiə̀- -duuba- dzu towarì dzuù kashò fwat duu du
66 know mat mam mam màm mam mam màm pə̀n- -pən- yisì yîsí -màni momì momì man momi -nem- -mani mèèshî ? -mîshì bun -bum- namshi pə̀ŋ bòn- yimi monshi, minshi nəmshi yisə̀ŋ yìsəŋ yìsəŋ
67 lie down swoon mar mar, -mer muur mur, mùr mùr mùùr mu munlə mula- mu muur muur mor mur mər mwadî múdí madə̀ mə̀t mot mut mut mət mbər mbut ndə baat ndə baat ndə baatə mbut butnì
68 say shê nwì, noǃ nwī, noomǃ ? yaare, yamǃ yaare, yaariǃ yaariǃ yààr ŋgîǃ ngì dìəm dlemi tlèmi yarî yaarì yàârə yaarì wolî wali wuli wali dlim tlin tlīń wòli wol wol kwàni kwani kwani kwan kwan kwàn
69 see kwâ kwee, kwaǃ kwee, kwaǃ kwee, kwaǃ kùr, kərǃ ? kər gə̀r yiidi yu yoni yenî yaani shìnbàrì inì shinâw ini yanî -yaŋ- yaani yònî yaanî toli yàli yali yelo yolo ? yîr yolî yìra gali yeli yàlî
70 sit tam tem tàm tom ten tə̀enì daŋ də̀n dem- dâm dom dyèmi ŋgùsu də̀m shòk də̀mi dənò də̂n dem suk suk shwo suk suk dim dəm də̂m taidni
71 sleep pímyok toe markə̀yi ? tàyi merkèyì ? tanù muur nda imbə̀r yi mùru nda imbr- mu ìmù miŋ̂ muuǃ nda yêmbal yambəl yambudi nde’è muurì ndə̂ muuri i mòr dà moori ndià yììmbrə taarù madaì dar mədə̀ ndàr but naarìbut naarôbut daàrbət naaròbut naambar daaròbət daaròbət ndəbaat ndəbaatə tli kucì dà kucì
72 stand up tok tlak tlak ìtle itla itla itlà shòri shèèr̀i tli tli hilya tli tli ìtla tli tlop tlaâ tlaamò tlâm tlam tlo tlo tlo tlu tlò tlo sari sari tli tlop shìsh
73 walk mat -zaŋa- zaŋ zaŋgə zaŋ- rəgá rigàà fwaŋe yoo linaasôŋ zəgaà pi tâfiyàà pi tàfiya dəŋga kêr- koro roi âtaò ritə̀, rigogò ri taò rwo roo dzìgo rosàk ros yiigi riirontò rorontò ròndo ri gònì
74 one nyòm ? naman naman nəm nə̂m nóm nə́m shààk shà deenəm nêm nàm nêm nyam nam nêm nə̂m nàmi nyìmí nâmi nòmi nipât nôpàt nòm nôm nòm nàmaŋ mòm nòmon ǹàkŋ nàmbon nàmbwoŋ
75 two pàp raàp ráàp biin p’aàp pàp kwààp raap raap -lwop lwòòp lwòòp rwòp roop rwaa rwòòp rwâp rwàpi rwòpí ràfi rwòpi moodli moodli rwàp rwâp rwàp mbôtli mbòtli mbòtli mbòtli batlaŋ botlàn
76 three mwày ŋwoon ŋwon ŋwôón maya mee miyaa meyaŋ myaŋ dèmèèkaŋ meekaŋ maaki myaxkan myakan myeen meen myeen mààŋki màŋkí wàànki mààghi mààgi mààgi mààgha mààkai mààgai mààgi mààki nààki mààyi màài maayì
77 four nòpsi wupsi wupsi wúpsí wuusû wuusu uusu oos ooso wupsì wupsì wupsi wupso wuptlo wùstuu wùpso woopsò woptsòì wopsaî wòòpzò ? wuupsô wuupso wupso wòpso wòpsə wopsì wuupso wupso wupso wuupso wùpsə wùpsì
78 five dàwnyi toon toon tuun namtam namtám nàmtam tuun kyoon nàmtam namtaŋ nàmtam nantam namtam nàmtam nàmtam nàmtam namtam nàntâm nàntâm nàmtâm nàmtam nàmtam nàmtam nàmtam nâmtam nantam nantam nantam nantam nàndam nàndâm
79 six mààk mààk mààk mààghâ mààga mààgà maagha moon mòòn makka mukkà məkkà mùkà mwoo mààgà maagà maaghà makkà makkà mààkà makkà makkà makkà makkà -mwàkay -ma amwàk lim lyom ? lim lim lîm
80 seven nyângi nyiingi nyinigi nyîngi nyi̇́ngwi nyingi nyingi nyeene nyeene nìŋ́gì niniŋgî ningi nyiŋgî nyiinkii nyiŋgò nyìngyo woosər-myeen bakwâì wusuru makkà bakkwàì wuusuru-mâkkà wusuru-mââgi wusuru-màâgyo wusuru-makkâ woosoru-màâki wusuru-mâàgâî wusùr-mààgyi isu-zààki su-mââkyi uz-zaayî watstso-mââl wâtstso-zâî
81 eight bwoopsi gààmsì gaŋamsí gààmsí sasòʼsasù ? ánànsú zʼansu gyèssáù gyèèsáù wusepsì wusupsî wùsopsì wuzpso gòtloo anwus wuusə̂se woosèpse takwàs wosupusu takwàz wuusupsè wusupso wusupso wosopsò wosopò wusupsì wusùpsə wusûpso wusòpso ùsupsô wussò taantàân
82 nine samsoonyôm gônatoon ganátoon kúroom’sa adtànàm ántanám kùnàmtam dâr dâr màtoopsì natoopsî wusòpsì vwanùŋ vùnnyom anamtam vùnnom tooropsə tarà turupusu tarà natàrapsə̀ tarapso notoropso natarapsə̀ nàtworopsò natoropsì tə̀rpso təròpso natorôpso tùsupsô nandàr tokn̂dàm
83 ten ŋàmàs zup zup zup sup sup sup zùp zup kutl nàkutl nə̂kutl kutl kutl zup zup zùp goosà zup goomà natǹtâm nataâz ? nâtâm zùp nataam sùp nàtup kwatu natam kwotə dzwòp zup
84 I/we (incl.ː excl.) am, men am, mun, mayâ am, mon am, ma, men mi-, miî mi, mii, mi mi, mii áyim, a-kân yim, kâŋ, karməŋ̀ ami, amî âmî, miì amî, mîì àmì, môn, mîî amgo-, mòo- mîŋ, miŋo am-, mîî aam, mì amàì, àmò am, mòò am̀, mò am, myôn am, mòŋ am, mò am, mòè- am, maî aam, mà ami, mî ami-, mò ami- mia-, mìà mia-, mîà mia-, mìà
85 thou/you ga, gam, hin gay, gam, gun gay, gam, gun kaa, kàŋ́, gun kígna, kiiŋ ki, kii ki, ki̇́ŋ, kii kau, káù kau, kaŋ, káù ki, kì kii, kiî kii, kîniî kii koo, kòŋ kiŋo koŋ-, gòn- ki kiì, kù- kiî, kôò ki, kyo ko-, kùŋ- ko, kò ka-, kwò- kə, kwaì ki, kwoo ki, kî ki, kwàì kia-, kìâ- kia-, kìà kia-, kìâ
86 he, she/they sa, son ta, sa, sun tà, sàà, sun ya sən ci, wuro ci, wur ci, wur -di, -shi -dì, -shî ti, sî tii, siì tii, sîî tii-, vinju yakə, woo ciŋo yax-, vur- ciî, cèè ywòŋ, kyòŋ- yò, nìkyoò gu, soo- arì, tiì oro, soŋ ci-, cì shi-, shî caa-, câà- nia-, nìà- yaa-, yàà-
87 all twakdû- kwarsù- twakas kwaro kwaras pỳaŋ kum mas mus kup hau kap kap kwaŋ karak korop kap mas kandâ mas kwaŋ pyau ŋgòsòŋ kwaŋ kupàŋ kum bùrok buruk bùrok
88 big daŋ gòr gòòróì -gwoorà -kòòrì kwoorì gwoorì dòŋdòr ? gwà-dəŋdə̂r nali kakshì nali naarî bàrî bàr bar- daŋai̇̀ nàri gategàtè bàr barì bâri bàrî pàrì bàrî vwàr noŋ kîŋ́ nuuŋ vàri vârî
89 black nywày dùŋén dòŋòn dùŋùn tùŋwì tuŋwî dùŋduŋ dori dər dûùnì dùùnì dùùnì dùŋyì juuŋì dùù jùŋ zuŋî dwòŋ dòòŋò dùùŋ jìì zîìnì tac̀ì zìì jòŋ dòŋ dùùŋ duuŋ jìŋì
90 cold yoorók shìrì shiirə̀ shìrì yàtər, yàraŋ yàraŋ yàdr, yàraŋ samni yaarî sanyi dədî luuyì -idààvii sanyi -ìdàk- yidər shimtu yetə̂r yətərò yator îtur shìmki yàtor yétor itər yadî yator dîyàk ŋiini -yàkŋ shîmda njîîri
91 good pùŋnuŋ mwâ- yakn fuŋ mbónii mbon -mbon tomi tomí buni bunî mbuni mbuuni mbyenî sôk mbuni swàkày mbòòni mbòòni mbòòni mbwol gyàl bwan kàri màni buûni mbooni jamnì zòm ndàra andàra
92 dry kawnók kwoone kwoon kuune koon kuun kwoon yiina yiiní kwoo kwooŋ akwòkyaŋyì kwoonî kwoonî kwaabàr kwoonzì kuunì akwàŋgî kwàgnî kwakni kwoŋ kwoŋ- kukwâŋai kwokni kwòkonî kòŋni kwòŋiinî akûŋgə kûŋga -kun
93 hot loróŋ ilŋáni yilŋáni pàrŋâŋ ŋanfar ŋánpàr bàŋàlí gà’ani bà’anì lwààni lwànî ranàtì -baciimî zààfi -fwòk- bìŋyeeni ŋan ànî ŋani -ŋàni ban bàni bani bàni bani ŋanyî vàki vàkii- -vòí vàá vaa
94 long bwaláŋ kəsŋáî sə́rkàì bàpyaŋsésa hyààraŋ hyààraŋ hyaaraŋ sorì sórí tlààlî tlaalî pya’asi tlarì tlaarî tlar tlaarôp ? zhə̀ŋə̀tî pyâkshì hwòòpî loi lôí lwâyi lwai lwàyi loi iôyinì lòonì bèkkənì fupa ? fupa
95 many byák górî gorî grî kodi kõdi seera vəli lillawwi wontì wònti dîbolî womtì wantì tas bwombâàzi ŋaâr tūbwàmâ ŋaabà- bamà naar pal bàma nàri tulî kaaya ? dos yandak mwanda mwànda
96 new yàl pyelè pyella pyelà pyaalì pyaali pyaali pyaa- pyaalì pyaali pyalî pyâàlò pyol pyòlì pyol polrûp morî pyàlî mòòrì mboori mbori bari bwàri vwàli bôri muuri moorî muuri mbur mûûri muuri
97 not lak lák rák nu, rò da kso ksoo waì dâ’a ràŋ ròŋ bààyi dau bà...ba ba, daa ba, daa bi, ak bi, di nai, ai àî mba ho
98 red bisúŋ bàŋán bàŋàn bàŋàn sììlì siilím siilo mbal mbal sîìlí zììlì gàùyi zìlî dlìîlî tsiləŋ ziil làghànî lààŋà làŋ larî larì larì lari lââri lîŋ lâŋ làŋ laŋ ghwòlì zhòlî
99 small kây bàróî bâróò nàáǹ náan réè reé -gep -gerwì nà’onì yânî yakoni njiyòm gyôpì wûnbyo -gopsi gôbî footòn gobî ǹjâm gôpshi gàpshî kàbì gòbî ndyaktyaŋ tsoŋ tsoŋ tsoŋ njwatnì jwaadǹ ?
100 round gâlôŋloŋ shûwó shuú shùyó shûù shu shu ŋgoorì ŋgòõrì zaagiya gâàndìlî gààndili kyôòwàyo gâŋgâlayô kòòdòli gàŋgòli gâŋàrâŋ gyèwàt roŋto koowaya gààtl ŋgwaŋni kûtunì ŋgyarlò gautsò gilaawo nìngorungòòl gìloŋ dòŋòrâŋ
101 that uŋgu wúnuu nòònaŋ nòònáŋ nù góógŋ yandúga rə́gaa átka tai tai tiktyo tegwôò tyaawa arjaami tù raawâ -nà doŋga turgwa -ngya gwáî gùkàu gwaì gwàì gwa ŋgwa gwà gwai gwaì gwai gwagà igwi gijìgi gîidìi
102 this uŋgwàà nâni nàni naa gə́nâ ána ki i tik gwòò konò -ni -nà -ton -ŋgwol ku gùńi gwâni gùnî gwàn gwôn -ŋgu kwàno gwàn -gù- -gù gù- gì- gì-
103 what wů#n wón wún yáŋgàà nyáŋa ínyàà akaa akaa ye- yòk yaa wunuu intefé wunù intààfwoo noono ina ŋkánni inaŋgu ŋgànnu- nînnyì nonî wunnî ínî nînìàn yî- àyînî nàni nenee noniì
104 white iláŋ kàlómô kalam kalam pyààm-i pyaam-i pyààm-i bîìsi biisí-nî wòlì hwòlî hwôlo bwàlî vwàlì fàlà vwâl fwâlî vwàlì vwàlì vàli fwàlî falì bîri bori bòri vòòli fyààr fyaàl fiîl ba fyalî
105 who ni wàgh- waak- wáŋ woosôŋ wéŋge wówò akwaa akwaa wòkko wòk wòo wòò wò- woòŋ woŋ gìnò wuna ùkwan nìŋgù wàna tuŋgwàn ninnaù ninnaù wannàŋ nnaù ? nùnoò wà- kini sà ? waŋâ wànà nenoo nùnuù
106 feaher kyápsi kyapsə̀ doot kyápsi doot kyerì door taga yaasi ták yaasi tak yààsi kyàsàr yaŋzì kyàsàr yáŋzi mɘtlàŋ yaatli màdlàŋ yaadlì métlàŋ yaatlì taa yáàtli tak kwoori tak ’í yetl tapsi yaàdli tsurùŋ mèdlìnə̀ kə yaadlì ləm̀ wàkarí gedlin kwar nyèdlə̀ cetn kə yedli jetǹ bədlə̀n yaadli shigdə̀ bèdliin kə yààdli bàtlàn bitlə̀ŋ yètli
107 foot kaa wasəm wasəm wasəm tábla ’asəǹ tabl ’asəŋ dàblà ’asən shàglà
108 hair kyápsi kyâpsi kyápsi kyeri taga ták tak, tax kyàsàr kyàsàr mətlàŋ màdlàŋ mètlàŋ taa- taai tak tapsi tsurùŋ myeldìŋ mèdlìnə` mètlǹ yetln lem̀, ləma gèdlin nyèdlə̀ cétn cétn bə̀dlə̀n shigdə̀ mbətlyèn bèdliin bàtlàn bitlə̀ŋ

See also[edit]

References[edit]

  1. ^ Shimizu, Kiyoshi. 1978. The Southern Bauchi group of Chadic languages: a survey report. (Africana Marburgensia: Sonderheft, 2.) Marburg/Lahn: Africana Marburgensia.
Vocabulary lists of African languages
Nilo-Saharan

Nilo-Saharan • p-Nilo-Saharan • p-Nilotic (p-E. Nilotic • p-S. Nilotic) • p-Surmic • NE Sudanic • p-Nubian • Nara • p-Daju • p-Jebel • Temein • Central Sudanic (p-Central Sudanic • p-Sara-Bongo-Bagirmi • Sinyar • Birri • p-Mangbetu) • p-Kuliak (Ik) • Kadu • Berta • Kunama • Gumuz • p-Koman • Gule • Amdang • Mimi-D • p-Maban • Mimi-N • Kanuri • p-Songhay • Tadaksahak

Niger-Congo

p-Niger-Congo • p-Atlantic-Congo • p-Benue-Congo • p-Grassfields • p-Ring • Momo • Tivoid • Ekoid • Beboid • Bendi • p-Bantu (Swadesh list) • p-Kongo • p-Jukunoid • p-Plateau (p-Tarokoid) • p-N. Jos • p-Fali • p-Yoruboid • Olukumi • p-Edoid • p-Akokoid • p-Igboid • Akpes • Ayere-Ahan • p-Upper Cross River • p-Lower Cross River • Anaang • p-Ogoni • p-Ukaan • p-Nupoid • Oko • p-Idomoid • p-Ijaw • Defaka • p-Gbe (Fongbe) • p-Potou-Akanic • p-Mumuye • p-Jen • Yendang • Tula-Waja • p-Lakka • p-Bua • Kim • p-Central Togo • p-Guang • p-Gurunsi • p-Oti-Volta (p-E. Oti-Volta • p-C. Oti-Volta) •  Tiefo • Natioro • Bariba • p-Gbaya • Dogon • p-Mande (p-W. Mande • p-Mandekan • p-Niger-Volta • p-S. Mande) • Atlantic (Guinea) • p-Fula-Sereer • p-Cangin • p-Manjaku • Bijogo • p-Talodi • p-Heiban • p-Katloid • Rashad • Lafofa

Afroasiatic

p-Afroasiatic • p-Chadic • p-Ron • p-North Bauchi • p-South Bauchi • South Bauchi • p-Central Chadic • p-Masa • Kujarge • p-Cushitic • p-Agaw • p-Omotic • p-Aroid • p-Maji • Mao • p-Semitic

Khoisan

Khoisan • p-Khoe • p-Central Khoisan • p-Tuu • !Kung

Language isolates

Bangime • Jalaa • Laal • Ongota • Shabo • Sandawe • Hadza

Others

p-Niger-Saharan