Appendix:ǃKung word lists
Jump to navigation
Jump to search
ǃKung word lists (ǃXũũ and Žuǀʼhõasi dialects) from Snyman (1997):[1]
WARNING: The data in these lists has been corrupted, presumably by OCR, and have been "corrected" with mere guesses, and so should not be copied without verification.
Classification
[edit]A preliminary classification of the Kung languages by Sands (2010):[2]
- Southeastern ǃKung
- Tsumkwe
- Omatako
- Kameeldoring
- North-Central ǃKung
- Tsintsabis
- Okongo
- Leeunes
- Mpunguvlei
- Northern ǃKung
- Cuito/Cubango
- Cuango/Cuito
Snyman (1997)
[edit]English gloss | Tsumkwe | Omatako (S) | Omatako (N) | Kameeldoring | Lister | Tsintsabis | Okongo | Leeunes | Mpunguvlei | Cuito/Cubango | Cuango/Cuito | Cuango/Cuito |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
nail | bòhá | bòhá | bòhá | bòs̄á | bòhá | bòhá | bòhá | |||||
father | bá | bà | bà | bá | bá | bá | bá | bá | bá | bá | bá | |
game | bāȧ | bȧa̍ | bāȧ | bȧa̍ | ||||||||
fire | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ |
skin blanket | dȧ | dāa̍ | dāa̍ | dāà | dà nā nǂāo̍ | nǀòdà | dàá (clothes) | dàá | dāa (ǃ'a̍ - skin) | dāa | dāa | dāa |
striped polecat | dȧ | dà̯ | dà̯ | dà̯ | dà̯ | dȧ̯ | dȧ̯ | dȧ̯ | dȧ̯ | dȧ̯ | dà̯ sámè | dà̯ |
salt | dı̇bı̇ | dȧbı̀ | gu̍i | dibı̀ | dibı̀ | dȧbı̀ ǂ'ȯ | gu̍i | dȧbı̀ | gu̍i | gùi | gu̍i | gu̍i |
bleed from nose | dū̐'u̍Template:what | dǜ'u̍Template:what (ǀ'ȧng - blood) | (ǀ'ȧng - blood) | dǜ'u̍Template:what (ǀ'ȧng - blood) | dǜ'u̍Template:what (ǀ'äi - blood) | dǜ'u̍Template:what | (nı̈ȯ̯ru̇Template:what - blood) | dǜ'u̍Template:what (nı̈ȯ̯ru̇Template:what - blood) | dǜ'n̍Template:what | dǜ'u̍Template:what (ǀàm̀'rh - blood) | dǜ'u̍Template:what | dǜ'u̍Template:what |
oesophagus | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm |
child | dȧ'a̍ma | dȧ'àbȧ | dȧ'àbȧ | dȧ'àbȧ | dȧ'àmȧ | dȧ'a̍bȧ | dȧ'a̍bȧ | dȧ'a̍bȧ | dàbà | dàbà | dàbà | dàbà |
thresh grain | dxoro | dxàrė ǁxȯru̇ - slampTemplate:what grain | dxàrė ǁxòrȯ | dxàrė ǁxȯru̇ ǁ'hàe | dxòrȯ gǀxòrò | ǁxȯru̇ slamp grain? | ǁxùru̇ | ǁxùru̇ | txȯla̍ | txȯla̍ tresh maize | txȯla̍ | txȯla̍ |
blanket | dhà | dàa̍ | dȧa̍ | dȧȧ | däȧ | dàa̍ | dàa̍ | dàa̍ dhȧ | däa̍ | däa | däa | |
butterfly | dhàdhàma | dhàdhȧba̍ | dhàdhȧba̍ | dhàdhȧba̍ | dhàdhȧmȧ | thàthȧba̍ | thȧbȧkàka̍ | dhàdhȧba̍ | thàbàle̍le̍ | thàbàle̍le̍ | thàbàbe̍le̍ | |
tongue | dhâri | dhȧrı̀ | dharı̀ | dhȧrı̍ | dhȧrı̍ | thàri | thàri | dhàrè | thàri | thàri | thàri | |
mushroom | dha̍u | nàu̍ | nàu̍ | nȧu̍ dha̍u | ǁ'òrė dha̍u | nâu̍ | gǁu̍'i (anthill on which mushroom grows) | nàu | dȧu̍ | dȧu̍ | dàu̍ | dȧu̍ |
woman | dshàu̍ | dshâo | dshàu | dshâo | dshàu | tshào [ao] | dhämā | dshȧo | tšha̍o | tšha̍o | tšha̍o sȧo | tšha̍o tšha̍o |
call | dshŭ̍ | dshŭ̍ | dshŭ̍ | dshŭ̍ | dshŭ̍ | dshâng | dzǜu̍ | dshü̍ | tšhǜu̍ | tšhǜu̍ | tšhǜ sǜu̍ | tshüù |
peg down skin | dshı̈ı̀ | tshı̈ı̀ (spread open to peg down) | šı̀ı̀šu̍ | tshi | sii ǁxa̍u | ǁxa̍u | ǁxa̍u | ǁxa̍u | ||||
tooth gap | dzxȯara̍ | dzxȯara̍ | dzxȯara̍ | dzxȯara̍ | dzxȯara̍ | tšxȯara̍ | tsxȯara̍ | gǀèè sèrè | gǀèè sèrè | dzȯra̍ | ||
blunt | dsx'ò | dsx'ò | dsx'ò | tš'ȯ | tš'ò | tsx'ò | tsx'ò | tsx'ò | tsx'òo tsx'ò | tsx'ò | ||
be wet | dš'i | dš'i | dš'i | dš'i | dš'i | tš'i | tšx'ȧi | tš'i | tšx'ȧi | tšx'ȧi | tšx'ȧi | tšx'ȧi |
tasteless | dṡ'òrò | dš'ò | dš'ò | dš'ò | kwàrà tâm (without taste) | tš'ò (unsalted) | tšx'òò | tš'ò | tšx'ò (unsalted) | tšx'ò | tšx'ò tšx'ò | tšx'ò tšx'ò |
hide | ds̈xòma̍ | ghäm̈m̍ ǂ'ha̍o | kö̯m̈ṁ | kö̯m̈ṁ | dzxȯma̍ | dzò̯ma̍ | dzò̯ma̍ | ghäm̈ṁ (bend down to hide) ǂ'ha̍o | ghäm̈m̀ ǂ'ha̍o | ghäm̈ṁ ǂ'ha̍o | ghäm̈m̀ ǂ'ha̍o | ghäm̈m̀ ǂ'ha̍o |
swim | dz̈xa | dzxā | döm̄m̀ (wash) | dōm̄ṁ (wash) | nǂòa | nǃȯ̯a | nǃò̯a | nǃò̯a | ||||
dance | dz̄xàni | dz̄xàǹ | dz̄xȧǹ | dz̄xȧnı̍ | dz̄xànı̍ | dz̄xàni | ts̄xàe | dz̄xàni | ts̄xàe ts̄xa̍e | ts̄xa̍e ts̄xé | ts̄xa̍e | ts̄xȧe |
carry child - | ds̀hı̀ı̍ | ds̀hı̀ı̍ | ds̀hı̀ı̍ | ds̀hı̀ı̍ | ds̀hı̀ı̍ | tšhı̇ı̍ | tšhı̇ı̍ | ds̀hı̀ | tshı̀i tšhı̍ı̀ | siı̀ tšhii | tšhı̀i | tšhı̀i |
blow a fire | dšhu̇u̍ | dšhu̇̀ | dšhu̇ | dšhū | dshu̇̀u̍ | ts̈hu̇ | dz̄u̇u̍ | dz̄hü | ts̄hu̇̀u̍ | ts̈hu̇̀u̍ dz̄u̇̀u̇ | tšhüu̍ | ts̄hüu̍ |
semen | ds̄hı̄ | ds̄hàng gǂx'o̍m | ds̄hàng gǂx'o̍m | XXX | ts̄hı̀ s̄ı̀ gǁo̍m | s̄ùı̍ s̄ı̍ | gǁo̍m | gǁo̍m | gǁo̍m | gǁo̍m | ||
roll | gànı̀ | gànı̀ | gànı̀ | gànı̀ | gànı̀ | gànı̀ | gànı̀ | gànı̀ | gàrė gàlè | gàle̍ [∼l] | gàrė | gàlè gėlė |
reside | gè | gė | gè | gè | gè | gè | gè | gê | gê ǃxȯrè | gê ǃxȯrè | gê ǃxȯrè | gê ǃxȯrè |
sing | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é |
swallow | gòm | gòm | gòm | gòm | gòm | gòm | gòm | go̍m | go̍m | go̍m | go̍m | go̍m |
salt | gu̍i | dàbı̍ | gui | wı̍ | gu̍i | gu̍i | gu̍i | gu̍i | gu̍i | |||
hunt | gūni | tōm | tôm | gu̍nı̍s̄ı̍ | ǃà̯é | gūni | gūni (hunt successfully) | gūni | gùnı̍ | gu̇nı̍ | gu̍nı̍ | |
break off | ghōa | gòa | ghòa | gȯa | gȯa | khoa | khoa | ǁàe kho̍a (small pieces) ǁȧe kho̍ba̍ (small pieces ǁàc ǁò'ȧ (big pieces) | ǁàe kho̍a (small pieces) ǁȧe kho̍ba̍ (small pieces ǁàc ǁò'ȧ (big pieces) | |||
club (weapon) | ghūi | ǃanǀë gǀōm̄'ṁ (log) | gǃȧru̍ gǀōm̄'ṁ (log) | ǃanǀe̍ gǀōm̄'ṁ (log) | gǀōm̂'ṁ | ghu | khu ghu | ghòma̍ ghū | khu̍ (short-) | khu̍ | khu̍ | khü̍ khǖ |
eye | gǀà'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ |
rise | gǀai | gǀi | gǀi | gǀi | gǀi | gǀa̍i | gǀa̍i | gǀa̍i | gǀa̍i | gǀa̍i | gǀa̍i | gǀa̍i |
jaw (?) | gǀàm | gǀam (jaw below ear) | gǀȧm | gǀāng'rı̀g (cheekbone) | gǀàm̀m̀ | gǀàm̀ m̍ | gǀām̄m̀ | gǀām̄m̀ | ||||
cheek | ǃōm̄m̀ | ǃōm̄m̀ | ǃōm̄m̀ | ǃōm̄m̀ | ǃōm̄m̀ (cheek) | ǃōm̄m̀ | ǃōm̄m̀ | |||||
difficult | gǀäo | gǀāo | gǀāo | gǀāo | gǀāo | gǀàu | gǀào | gǀào | ǃàǹ'n̍g | ǃàng | ǃàng | ǃàng |
play | gǀà̯e | gǀȧ̯e nǁǜ | gǀȧ̯e nǁū'u | gǀà̯e nǁū'u | gǀȧ̯e nǁū'u | gǀȧ̯e nǁǖ'u̇ | gǀȧ̯e nǁǖ'u̇ | gǀà̯e nǁǖ'u̇ | gǀȧ̯e (frolic) nǁǜ | gǀà̯e nǁǜ | gǀȧ̯e nǁǜ | gǀȧ̯e nǁū |
bead 3mm in diameter | gǀxä̍ | gǀxă̍ | gǀxă̍ | ǃ'àm̀m̍ | ǃ'àm | gǀxä̍ | šòšo̍ba̍ | gǀxä̍ (money) | kȯ̯alàlı̍ (money) | kȯ̯alàlı̍ | kȯ̯alàlı̍ | |
awl | gı̍xằı̀ | tȯro̍ | gixàng | gı̍xäng | gǀxằı̍ | gǀxàng | ǀxàng | ǁxàng | ǀxàng | ǀxànı̀ | ǀxàng ǀxànı̀ | ǀxàng ǀxànı̀ |
urine | gǀxàm | gǀxàm | gǀxàm | gǀxàm | gǀxàm | gǀxàm | ǀxäm | gǀxàm | ǀxâm | ǀxâm | ǀxàm | ǀxàm |
dry leaf | gǀx'ȯro̍ | gǀx'òrȯ | gǀx'òrȯ | gǀx'òrȯ | gǀx'orȯ | ǀx'òrò | ǀx'òrò | ǀx'òro | ǀx'òro̍ | ǀx'o̍lo̍ | ǀx'o̍lo̍ | ǀx'o̍lo̍ |
cape hunting dog | gǀx'ùu̍ | gǀx'ùu | gǀx'ùu̍ | gǀx'ùu̍ | gǀx'ùu̍ | ǀx'u̇ù | ǀx'ùù | ǀx'u̇ù | ǀx'u̍u ǁ'ha̍ru̍ | ǁ'ha̍lu̍ | ǁ'halu | ǁ'halu |
lie down (pl) | gta̍ | gtà | gta̍ | gtá | gta̍ | gta̍ | gtà | gtà | gtà nǃ'hȧ- (sleep tog. ie. youngsters) | gtà nǃ'hȧ- (sleep tog. ie. youngsters) | gtà nǃ'hȧ- (sleep tog. ie. youngsters) | gtà nǃ'hȧ- (sleep tog. ie. youngsters) |
old | gtā | gtā | gtā | gtā | gtā | gtā | gtā | gtā | gtā | gtā | gtā | gtā |
joint | gtài | gtài [i] | gtài [i] | gtài [i] | gtài [i] | gtåi [i] (ai realised as ∣i∣ | gtài [i] | gtài [i] | gtài [i] | gtài [i] | gtài [i] | gtài [i] |
height, distance | gǂà'i | gǂàn̄g'n̄g | gǂàn̄g'n̄g | gǂàn̄g'n̄g | gǂà'ı̍ | gǂān̄g'ǹg | gǂān̄g'ǹg | gǂān̄g'ǹg | gǂān̄g'ǹg nǃòresı̍far nǃà'ı̍ | gǂān̄g'ǹg nǃòlesı̍far nǃà'ı̍ | gǂān̄g'ǹg nǃòlesı̍ nǃà'ı̍ | gǂān̄g'ǹg nǃòlesı̍ nǃà'ı̍ |
roast on stick | gǂàu | gǂào | gǂa̍u | gǂào | gǂàu | gǂào | gǂào | gǂào | gǁàȧ | gǁằȧ | gǁằȧ | gǁằȧ |
forearm | gǂà̯o | gǂ̍̄à̯o | gǂà̯o | gǂxàba̍ | gǂà̯o | gǂà̯o | gǂà̯o | gǂ̍̄à̯o | gǂ̍̄à̯o | gǂ̍̄à̯o | gǂ̍̄à̯o | gǂ̍̄à̯o |
wipe off (with cloth) | gthù | ǂhu̍ | ǂhu̍ | ǂhu̍ | ǂhu̍ | ǂhu̍ | ǂhu̍ | ǂhu̍ | ǂhu̍ | ǂhu̍ | ǂhu | ǂhu̍ |
scorpion | gǂxàı̍ | gǁx'àni | gǂxàı̍ | gǂxàı̍ [ʕǂx] | gǂxàı̍ | gǂxài | ǂxài | gǂxài | ǂxa̍i ǂxa̍i | ǂxa̍i | ǂxa̍i | ǂxa̍i |
trip over | gǂxàba̍ | gǃàgǃȧba̍ | gǃàgǃȧba̍ | gǃàgǃȧba̍ | gǂxàba̍ | gǂxâgǂxàba̍ | gǂxâgǂxàba̍ | gǃàgǃȧba̍ | ǁāǁābȧ | ǁāǁābȧ | ǁāǁābȧ | ǁāǁābȧ |
be late | gǂx'ȧ | gǂx'à | gǂx'à | ǂx'à | ǂàu ǁåe | gǂx'àa | ǂx'àà | ǂx'à | ǂx'à | ǂx'à | ǂx'à | |
mud | gǂx'ȧa̍ | gǂx'àa | gǂx'àa̍ | gǂx'àa̍ | gǂx'àa̍ | gǂx'a̍a̍ | ǂx'a̍a̍ | gǂx'a̍ | ǂx'ȧa | ǂx'a̍a | ǂx'a̍a | ǂx'à |
break soil (germinating seed) | gǂx'üı̀ | XXX | gǂx'ùi | gǂx'ùi | gǂx'ùi | ǀ'u̇ı̀ | ı'uı̇ | nǃ'hūı̍ | t'u̍i ǃ'hüi | ǂ'u̍ı̇ ǃ'hüi | ǂ'u̍ı̇ ǃ'u̍i | ǂ'u̍ı̇ ǃ'hüi |
rain | gǃà | gǃȧ | gǃȧ | gǃȧ | gǃȧ | gǁa̍ | gǁà | gǃȧ | gǁà | gǁà | gǁà | gǁā |
red | gǃāa | gǃāa | gǃāa | gǃāa | gǃa̯ | gǃāe | gǃa̍e | gǃa̯ | gǃàe̍ | gǃàe̍ | gǃåe̍ | gǃàe̍ [ɛ ɛ] |
enter | gǃà'a̍mà | g'āè | gǃa̍i | gǃāè | gǃái | gǁa'a̍ba̍ | gǁa̍ba | gǃ̄àé | gǁāè | gǁāè | gǁāè | gǁāè |
puffadder | gǃa̍i | gǃāė | gǃa̍i | gǃāè | gǃái | gǃ̄a̍e | gǁȧe̍ | gǃ̄àé | gǁāè | gǁāė | gǀāè | gǁāe̍ |
chin | gǀāi | gǃàng | gǃàng | gǃàng | gǃāi | gǁȧng | gǁàng | gǃ̄àng | gǁāng | gǁāng | gǁāng | gǁāng |
full | gǃā'i | gǃȧǹg'n̍g | gǃz̄i | gǃàǹg'n̍g | gǃā'i | gǃàǹg'n̍g | gǃàǹg'ng | gǃàǹg'n̍g | gǃàṅg'n̍g | gǃàǹg'n̍g | gǃȧṅg'n̍g | gǃàǹg'n̍g |
sit (pl) | gǃhȯo̍ | gǃhòo | gǃhòo | gǃhȯo | gǃhȯo | gǃhȯo̍ | ǃhòo | gǃhòò | ǃhòo | ǃhòo | ǃhòo | ǃhòo |
look to and fro | gǃhāigǃhāi | šè sı̌ng mı̀ ǃ'hòsı̀ (lit, look again my temple) | mani se mi ǃhòsı̀ | gǃhằigǃhằi | nǃàbı̀ | ǃhàngǃhànı̀ | ǃhàngǃhànı̀ | ǂ'hèe nǃábı̀nǃȧnı̀ | ǂ'hèe (turn eyes only) nǃábı̀nǃȧnı̀ | ǂ'hèe nǃábı̀nǃȧnı̀ | ǂ'hèe nǃábı̀nǃȧnı̀ | |
take out sing | gǃxȧ | gǃxȧ | gǃxȧ | gǃxȧ | gǃxa̍ | gǁxȧ | gǃxȧ | gǃxà | ǃxȧ | ǃxā | ǃxā | ǃxā |
knee | gǃxòa | gǃxòa | gǃxòa | gǃxōa | gǃxōa | gǃxòa | ǃxȯa | gǃxōa | ǃxōa | ǃxōa | ǃxōa | ǃxōa |
kambro | gǃxòa̍ | gǃxòa | gǃxòa | gǃxòa | gǃxo̍a | gǁxòa | gǁxōa | gǁxòa | nǁò̯lò | nǁò̯lò | nǁò̯lò | nǁò̯lò |
snore | gǃxu̍nu̍ | gǃxu̍nu̍ | gǃxu̍nuı̀ | gǃxu̍nu̍ | gǃxu̍nu̍ | gǃxu̍nu̍ | gǃxu̍nu̍ | gǃxu̍nu̍ | ǃxùnu̍ | ǃxùnu̇ | ǃxùnu̍ | ǃxu̍nu̍ |
cut open an animal | gǃxàre̍ | ǃhárá | ǃha̍ra̍ | gǃxàre̍ ǃha̍ra̍ | ǃhàra̍ | ǃha̍rá | ǃxàrè | ǃhárá | ǂxàrè ǀȯm ǀhè (dubious) | ǂxàrè ǀȯm ǀhè (dubious) | ǂxàrè ǀȯm ǀhè (dubious) | ǂxàrè ǀȯm ǀhè (dubious) |
spotted | gǃxòm | gǃxòm | gǃxòm | gǃxòm | gǃxòm | gǃxo̍m | gǃxo̍m | gǃxo̍m | ǃxòṁrh ǃ'hòm | ǃxòṁrh ǃ'hòm | ǃxòm̀rh ǃ'hȯm | ǃxòm̀rh ǃ'hȯm |
rough | gǃx'à | gǃx'ȧ | gǃx'à | gǃx'à | gǃx'à | gǃ̄x'ȧ | ǁx'à | gǁx'à | ǁx'à | ǁx'à | ǁx'ȧ | ǁx'ȧ |
rib | gǃx'àa̍ | nǁām̄'m̀ | nǁām̄'ṁ | nǁām̄'ṁ | gǃx'àa̍ | gǁx'àa | dżāa̍ | gǁx'à | ǁx'à dz̄āa (pl) | ǁx'à (single bone) dzà'a̍ (lowest rib) | ǁx'à dzà'a | ǁx'à dzā'a |
stretch | gǃx'ŏ̀o̍ | gǃx'òo̍ | gǃx'òo̍ | gǃx'òo̍ | gǃx'òo̍ | gǃx'ŏ̀ȯ | ǃx'ŏ̀o | gǃx'u̍ | ǃx'òo | ǃx'ōo | ǃx'òo | ǃx'òo |
pregnant | gǃx'ȯo̍ | gǃxòo | gǃxòo̍ | gǃxòo̍ | gǃxòo̍ | gǃx'òo | ǃx'òo | ǃx'ò | gǃu̍(n)dè | gǃu̍(n)dè | gǃu̍(n)dè | gǃu̍(n)dė |
turn inside out | gǃx'ùrı̀ | gǃx'ùrı̀ | gǃx'ùrı̀ | gǃx'ùrı̀ | gǃx'ùrı̀ | ǁ'ànggǃx'ùrı̀ | ǃx'ùrı̀ | ǃx'u̇rı̀ | ǃx'ùrı̀ | ǃx'u̇rı̀ | ǃx'u̇rı̀ | ǃx'ùrı̀ |
have erection | gǃx'òı̀ | gǃx'òı̀ | gǃx'ŏ̀ı̍ | gǃx'òı̀ | gǃx'ŏ̀ı̀ | gǃx'òı̍ | ǁx'òı̍ | gǁx'òı̀ | ǁx'òı̍ gǂùı̍ | gǃàlu̇ | gǃà̯lu̇ | tsào |
stand(pl) | gǁȧ | gǁà | gǁà | gǁà | gǁà | gǁà | gǁȧ | gǁà | gǁà hò | gǁà hò | gǁà hò | gǁà hò |
put on shoes | gǁa̍ba̍ | gǁàbá | gǁa̍ba̍ | gǁȧbá | gǁába̍ | gǁa̍ba̍ | gǁa̍ba̍ | gǁàba̍ | ǀ'ùwá | ǀ'ùwa̍ | ǀ'u̍wa̍ | ǀ'u̍wa̍ |
arrow/midpiece | gǁa̍ba̍ | ǁàmà | gǁába̍ | gǁòbà de̍ | gǁa̍ba̍ | gǁa̍ba̍ | ||||||
give birth | gǁȧ'ı̀ | gǁà'e̍ | gǁà'i | gǁä'e | ǀām̄ṁ | gǁȧ'e̍ | gǁà'e̍ | gǁà'e̍ | gǁà'e̍ | gǁà'e̍ | gǁà'e̍ | gǁà'e̍ |
eland calf | gǁȯa̯ | nǃȧngmà | gǁòa | gǀòa | nǃàngmà | gǁōa̍ | gǁòama | gǁōà (small) ǀǜiyàšè (bigger) | gǁȫàmȧ | gǁȫàmà | gǁȫà | gǁȫàmà |
abaskin | gǁò̯bà | gǁòba̍ | gǁo̍ba̍ | gǁòbá | ǁ'hànı́ | gǁòba̍ | gǁòba̍ | gǁòba̍ | gǁòba̍ | gǁòba̍ | gǁo̍bá | gǁòba̍ |
club (weapon) | gǁōm̄ṁ | gǁōm̄'ṁ (log) | gǁōm̄'ṁ | gǁōm̄'ṁ | gǁōm̄m̍ | gǃōm̄ṁ | gǃōm̄ṁ | ghu̍ | khu̍ | khŭ̀ | khŭ̀ | khŭ̀ |
manghetti | gǁx'àa̍ | gǁx'àa | gǁx'àa | gǁx'ȧa | ǁx'aa | gǁx'ȧ | ǁx'ȧa | ǁx'ȧa | ǁx'ȧa | gǁx'àa | ||
cartilage | gǁx'ā'ánu̍ | gǁx'ànı̍ | gǁx'ànı̍ | gǁx'ànı̍ | gǁx'ànı̍ | gǁx'ȧni | ǁx'ànı̍ | gǁx'ànı̍ | ǁx'ànı̍ | ǁx'ànı̍ | ǁx'ànı̍ | ǁx'ànı̍ |
upper arm | gǁx'o̍m | gǁx'o̍m | gǁx'o̍m | gǁx'o̍m | gǁx'o̍m gǁòbà | ǁx'o̍m gǃòma̍ | gǃòma̍ | gǁx'o̍m (shoulder joint) | gǃòma̍ | ǁx'o̍m ǁòbā | ǁx'om ǁòbā | ǁx'o̍m ǁòbā |
stir | hu̍nı̍ | hu̇nı̍ | hu̇nı̍ | hu̇nı̍ | hu̇nı̍ | hùnı̍ | nǂùbı̍ | hu̇nı̍ | nǂùbı̍ | nǂùbı̍ nǁā̯e | nǂùbı̍ | nǂùbı̍ |
demonstrative for 1(a), 1(b), 1(c) | hē | |||||||||||
bear fruit | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ |
who | hàz̄òe | hàz̄o̍e | hàz̄o̍e | hȧzo̍e | hàdz̄ùwa̍ | hàdz̄ùwa mdz̄òeyȧ | hàdz̄ùwa̍ | hàdz̄ùwa̍ | mdz̈u̍ | mdz̈u̍ | mdz̈u̍ | |
see | se̍ | sa̍ng | sè | sè sı̂ng | sè | sàng | sa̍ng | sa̍ng sa̍ng | sı̈̍ng s̄ı́ng | sı̄ng | ||
ho | hang [hN] | ha̍ng | ha̍ng | ha̍ng | ha̍ng | |||||||
be deceitful | kāȧ | kāȧ (clever) | kāȧ | kāȧ | kāȧ | kāȧ | ǁ'hāowȧ | kāȧ | ǁ'hāoǁ'hāowá | ǁ'hāoǁ'hāowá | ǁ'hāoǁ'hāowá | ǁ'hāoǁ'hāowá |
now | kàa∣'hŏ̀a | kà àng nǁà ze̍ | kằaǀ'hŏ̀a | kằaǀ'hŏ̀a | kằaǀ'hŏ̀a | kàa∣'hŏ̀a nǁànǁàsi | nǁànǁàsi | kàa∣'hŏ̀a̍ nǁàdze̍ | kȧ àng nǁànǁàn nǁànǁàsi | kà àng nǁànǁàsi | kà àng nǁànǁàsi | kà àng nǁànǁàsi |
plait | kànà | kȧ̯nà | kȧ̯nȧ | kȧ̯nȧ | ka̍na̍ | kànà | kànà | kànà | kànà ka̍la̍ (twirl a rope) | ka̍la̍ | ka̍la̍ | ka̍la̍ |
lord, master | kȧoho̍ | kào̍xȧ | kȧo̍xȧ | kȧo̍xà | ǁ'a̍ixà | kào̍xà | kào̍xȧ | kào̍xà | kào̍xȧ | kào̍xà | kào̍xȧ | kào̍xȧ |
milk (n.) | ku̇ | ku̇u | ku̇ | ku̇u | ku̇ | ku̇ | kü | kù | ku̇ | ku̇u̍ | ku̇u̍ | ku̇u̍ |
want | kȧrè | kȧrè | kàrè | kȧre/kèrè | #ERROR! | kȧrè | kȧlè | kȧrè | kȧlè | kȧlè tü | kèlè tü | kėlè tü |
descend | kha̍ba̍ | kha̍ra̍ | kha̍ru̇ | kháru̇ | khàru̇ | kha̍ba̍ | kha̍ba̍ | kha̍bá | kha̍ba̍ | kha̍ba̍ nǂ'hàó | kha̍ba̍ nǂ'hàó | kha̍ba̍ nǂ'hàó |
pluck(pl) | kha̍u | 'hā | kha̍u | khào | khào | khào | khȧo | khào | khȧo | khào | khào | khào |
outspan | kho̍ara̍ | khòarȧ | kho̍arȧ | khòarȧ | khòarȧ | kho̍ara̍ | kho̍ala̍ | kho̍ara̍ | khu̍lȧ | khu̍lȧ kho̍la | khu̍lȧ kho̍là | khu̍lȧ kho̍lȧ |
another | -khòe | -khòe | -khòe | -khòe | -khòe | -khòe | -kòe | -kòe | -kȯe | -khòe | -khòe | -khòe |
warm | khu̍i | khu̍i | khu̍i | khu̍i | khu̍i | khúi | khúi | khu̍i | khu̍i | khu̍i | khu̍i | khu̍i |
resemble one another | khu̍ inyȧkhòe | khòa̍a̍khòe | khùiyakhòe | khòȧȧkhòe | khòeyȧkhòe | khòakhòe khòa | khòa | khòa̍a̍kòe | khòa̍kòe | khòa̍khòe | khòa̍khòe | khòa̍khòe |
soil | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à |
pot | kx'ò | kx'ò | kx'ò | kx'ò | kx'ò | kx'ò | kx'ò | kx'ò | kx'ò bilò | kx'ò bilò | kx'ò bilò | kx'ò bilò |
seek | kx'o̍a | kx'òa | kx'o̍a | kx'o̍a | kx'o̍a | kx'o̍a | kx'oa | tü | kx'òa (look) tü (seek) | kx'uà tü | kx'uà tü | kx'uà tü |
make wayǃ | kx'òe | kx'òe | kx'òe | kx'òe | kò̯e | kx'òe | kx'òe | kx'òe | kx'òe | kx'oè | kx'òe | kx'o̍e |
be stingy | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù |
glow red (sunset) | kx'āu | kx'ā̀o̍ | kx'ā̀o̍ | kx'ā̀o̍ | kx'ā̀o̍ | kx'ào̍ | kx'ào̍ | kx'ào̍ | kx'ào̍ | kx'ào̍ | kx'ào̍ | kx'ào̍ |
wind | mà̯ | mà̯ ǂ'à | mà̯ ǂ'à | mà̯ ǂ'à | ǂ'à (any wind) | mà̯ l'à | mà̯ | l'à | mà̯ ǂ'à (smell carried in wind) ǁùri | mà̯ ǂ'à ǁu̇lı̀ko̍ | mà̯ ǂ'à ǁu̇lı̀ko̍ | mà̯ ǂ'à ǁu̇lı̀ko̍ |
speak a european language | mànı̀ | nama (European) nǃ'hoba (Bantu) | nǃ'ho̍ba̍ (European or Bantu) | mànà nǃ'hòbà | mànı̀ bòrò (Hetero language) | mànà ǃhòbà (Bantu language) | mànà ǃhòbà | nàmà nǃ'hòbà | ǁàng ǃ'ho̍oa̍ [o] (European or Bantu) | ǁàng ǃ'ho̍ba̍ | ǁàng ǃ'ho̍oa̍ | |
suckle | m̯̀'ı'n | m̯̀m̍ | m̯̀m̍ | m̯̀m̍ | m̯̀m̍ | m̯̀'ı'n | m̯̀'ı'n | m̯̀'m̍ | m̯̀'m̍ | m̯̀'m̍ | ḿ̯m̍ | m̯̀hm̯̍ |
we | mǃa̍ | m̄ǃào | m̄ǃá | m̀m̍ | mǃa̍ | mǃo̍ | mǃa̍o | m̄h̃m̍, mǃo̍ | mwiše, m̀ǃo̍ | m̀ǃ'm̯m | m̄m̄ | m̄h̃m̍ |
carry baby on back | m̯̂'a̍ | ma̯̍'á | ma̯̍'á | ma̯̍'á | ma̯̍'á | m̯̂'a̍ | m̯̂'a̍ | m̯̂'a̍ | m̯̂'a̍ | ma̯̍ma̯̍ | ma̯̍ma̯̍ | ma̯̍ma̯̍ |
food | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ |
greet | na̍be̍kha̍ | na̍be̍kha̍ | na̍be̍kha̍ | na̍be̍kha̍ | ne̍be̍te̍ | na̍be̍kha̍ | na̍be̍kha̍ | na̍be̍kha̍, ǃ'a̍m | ǃ'a̍m | ǃ'a̍m | ǃ'a̍m | |
needle | nā̯ni | nan | na̍ni̍ | na̍ni̍ | nĩ̀ | nànì | nànì | nàn | nàni, gu̍ya̍ | gu̍ya̍ | gu̍ya̍ | gu̍ya̍ |
how many | nĩ̀tà'àma̍ | ka̍ne̍ta̍'a̍ma̍ | ka̍ne̍ta̍'a̍ma̍ | ka̍ne̍khō̍a | nita̍tàmà | nĩ̀tā'àma̍ | nĩ̀tā'àma̍ | ka̍ra̍ne̍kho̍a | ka̍ne̍ta̍'a̍ma̍, ka̍ne̍kho̍a, ka̍ma̍ne̍khóa | ka̍ne̍ta̍'a̍ma̍, ka̍ne̍kho̍a, ka̍ma̍ne̍khóa | ka̍ne̍ta̍'a̍ma̍, ka̍ma̍ne̍ko̍a | ka̍ne̍ta̍'a̍mà, ka̍ma̍ne̍ko̍a |
mosquito | na̍nibe̍ | na̍nibe̍ | minimhe̍ | nàni̍be̍ | la̍i̍mbóró, da̍nda̍ni, dza̍é | lài̍mbo̍ro̍ | lài̍mbo̍ro̍ | làimbo̍ro̍ | ||||
light | na̍m | làmǁ'à | na̍mǁ'a | na̍mǁ'a | ǁ'à | na̍m | na̍m | na̍m | ǁ'ànà | ǁ'ànà | ||
salt (v) | nlā'ànà | nlà'àra̍ | nlà'àra̍ | nlà'àra̍ | nlā'ānà | nlā'ālà | nlā'ānà | nla̍ra̍ | nla̍la̍ | nla̍la̍ | nla̍la̍ | |
dung beetle | nlā̯àrò | nla̯̍ro̍ | nla̯̍ro̍ | nla̯̍ro̍ | nla̯̍ro̍ | nla̯̍rò | nlā̯'a̍rò | nla̯̍ro̍ | nla̯̍lo̍ | nla̯̍lo̍ | nla̯̍lo̍ | |
head | nlái | nlè | nla̍i | nlè | a̍i | nláe | nlè | nlè, nla̍i | nle | nle | nle | nle |
dance (women) | nlām̄m̄ | nlām̄m̀ | nlām̄m̀ | nlām̄m̀ | nlām̄m̀ | nlām̄m̄ | tšxa̍e nǁû | nlām̄m̄ nǁū'u̍ | ts̄xa̍e | ts̄xa̍e | ||
brains | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì |
nasal mucus | nlõ̯̀i | nlõ̯̀u̍ | nlõ̯̀i | nlõ̯̀i, nlõ̯̀u̍ | nlõ̯̀ | nlõ̯̀ | nlõ̯̀ | nlõ̯̀u | šišà'á, nlõ̯̀ [ɔ̯̄ - ō̯] | s̄is̄à'a̍, nlō̯ [ɔ̯̄ - ō̯] | šis̄à'a̍, nlō̯ [ɔ̯̄ - ō̯] | šis̄à'a̍, nlō̯ [ɔ̯̄ - ō̯] |
crush (a melon) | nlā̯̀o | nlõ̯̀ù | nlõ̯̀ù | nlõ̯̀ú | nlà̯o | nlā̯̀o | nlā̯̀o | ǃxa̍m | ǃxa̍m | ǃxa̍m | ǃxa̍m | |
aardvark | nl'hā | nl'hã̀ | nl'hã̀ | nl'hã̀ | nl'hā́ | l'hā́ | nl'hā́ | l'hã̀à | l'he̍, ǁ'ha̍ngnǃa̍ng | l'he̍, ǁ'ha̍ngnǃa̍ng | l'he̍, ǁ'ha̍ngnǃa̍ng | |
laugh | nl'hài̍ | nl'hài | nl'hài | nl'hài | nl'hài, tshì | nl'hi̍ | l'hi̍ | nl'ha̍i̍ | l'hi̍, sì | lhi̍, sì | lhi̍, tshì, sì | lhi̍, tšhì, šì |
carry (pl) | nl'hui | nlu̍i̍ | nl'húi | nl'húi | nl'húi | nlùi̍ | nlùi̍ | nl'hu̍i | nl'hu̍i | nlhu̍i | nl'hu̍i | |
mouse | nl'hūì | nl'hu̍i | nl'hu̍i | nl'hu̍i | nl'hu̍i | nl'hùì | l'hu̍i | nl'hu̍i | l'hũ̀i | l'hũ̀i | l'hũ̀i | nl'hũi |
breathe | nl'hū̄i | l'hũ̀ | nl'hũ̀i | nl'hũ̀i | nl'hũ̀i | l'hũ̀ | l'hũ̀ | l'hũ̀ | l'hũ̀ | l'hũ̀ | l'hũ̀ | l'hũ̀ |
small intestine | nǂà̯ | nǂa̯̍ | nǂa̯̍ | nǂa̯̍ | nǂa̯̍ | nǂà̯ | ǁxa̍m̍m̍ | nǂa̯̍ | ǁxàm̍m̍ | ǁxàm̍m̍ | ǁxàm̍m̍ | ǁxàm̍m̍ |
be tail between the legs | nǂāba̍ | nǂa̍ba̍ | nǂa̍ba̍ | nǂa̍ba̍ | ǁxàm | nǂāba̍ | nǂāba̍ | nǂa̍ba̍ | nǂa̍ba̍ | nǂa̍ba̍ | nǂa̍ba̍ | nǂa̍ba̍ |
mamba | nǂàikù | nǂāikù | nǂài̍go̍ | nǂài̍go̍ | nǂài̍gu̍ | nla̍iko̍ | nǂa̍igo̍ | nǂa̍igo̍ | nǂa̍igo̍ | nǂa̍igo̍ | nǂa̍igo̍ | nǂa̍igo̍ |
frog | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | |
? | txàe | dxa̍i | dxa̍e | dxa̍e | txàe | dxàe | txàe | txàe | txàe | txàe | ||
hit or cane | nǂàm̍'m̍ | nǂa̍m̍'m̍ | nǂam̍'m̍ | nǂàm̍'m̍ | nǂàm̍'m̍ | nǂ'àm [ɔ] | nǂa̍m̍'m̍ | nǂa̍m̍'m̍ | nǂa̍m'm̍ | nǂa̍m̍'m̍ | ||
step on dung | nǂà̯m̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ | nǂà̯m̍'m̍ | nǂam̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ |
sneeze | nǂ'hāi | nǂ'hāi | nǂ'hāi̍ | nǂ'ha̍i̍ | nǂ'hāi̍ | nǂ'hai | ǂhii | nǂ'hi | ǂ'hii | ǂ'hii | ǂ'hii | ǂ'hii |
spoon | nǂ'hai̍ǂàm | hi̍ǂa̍m | thábe̍ | hi̍ǂà | ǁōa | i̍ǂa̍m | ǂa̍mǂa̍m | hi̍ǂàm | hi̍ǂàm, tšiǂam | si̍ǂàm, tšiǂam | si̍ǂàm, tšiǂam | si̍ǂàm, tšiǂam |
elephant trunk | nǂ'ha̯̍na̍ | nǂ'ha̍na̍ | nǂ'ha̯̍na̍ | nǂ'ha̍na̍ | nǂ'ha̍na̍ | nǂ'ha̍na̍ | ǂha̍na̍ | nǂ'ha̍na̍ | ǂ'ha̍na̍, nǂa̍na̍ | ǂ'ha̍na̍, nǂa̍na̍ | ǂ'ha̍na̍, nǂa̍na̍ | ǂ'ha̍na̍ |
walk | nǂ'hão | nǂ'hào | nǂ'ha̍o | nǂ'ha̍o | nǂ'ha̍o | nǂ'hāo | ǂ'hāo | nǂ'hāo | ǂ'hāo | ǂ'hāo | ǂ'hāo | ǂ'hāo |
pangolin | nǂ'ho̯̍i̍ | nǂ'hu̍i | nǂ'hu̍i | nǂ'hu̍i | nǂ'ho̍i | nǂ'hu̍i | ǂ'hu̍i, doba | nǂ'hu̍i | ǂ'hu̍i, ga̍lù | ga̍lù | hu̍i, ga̍lù ???? | ga̍lù |
press into a ball (clay) | nǂho̍m | gōm̄'m̍, go̍m̍'m̍ | nǂ'ho̍m, gom | gōm̄'m̍, nǂ'ho̍m | ga̍ro̍, gōm̄'m̍ | lu̍i | lu̍i | lu̍i | lu̍i | lu̍i | ||
lose your way | nǃã̀ | nǃā́ | nǃā́ | nǃā́a | nǃā́ | nǃā́ | nǃā́ | nǃā́ | nǃā́ | nǃā́ | nǃā́ | nǃā́ |
veld burnt | nǃ̄à'á | nǃ̄ | ||||||||||
big | nǃā̄'à | nǃa'a̍ | nǃa'a̍ | nǃa'a̍ | nǃā́'a̍ | nǃā̄'à | n?ā̄'a̍ | nǃ̄ā̀'a̍ | n?'a̍ | n?ā̀'a̍ | n?ā̀'a̍ | n?ā̀'a̍ |
chamaleon | nǃā̯a̍ro̍ | nǃā̯a̍robè | nǃā̯a̍robè | nǃā̯a̍robè | n?o̍bèsa̍ | nǃārò | nǃārò | nǃārò, ?'hòbòsè, ?'hòbòbòsè | nǃa̍lò | nǃa̍lò | nǃa̍lò | |
sjambok | nǃàbà | nǃa̍ba̍ | nǃa̍ba̍ | nǃa̍ba̍ | nǃa̍ba̍ | nǃàbà | nǃàbà | nǃàbà | nǃàbà | nǃa̍̍ba̍ | nǃàba̍ | nǃa̍ba̍ |
bite | nǃái | nǃa̍i | nǃa̍i | nǃa̍i | nǃa̍i | nǃa̍e | nǃa̍e | nǃa̍e | nǃa̍e | nǃa̍e | nǃa̍e | nǃa̍e |
lion | nǃhāi | nǃāe | nǃ'hài | nǃ'hài, ǃx'òi | nǃ'hài | niē | nǃha'e | nǃāe | nǃ'hàe̍ | nǃ'hàe̍ | nǃ'hàe̍, nǃāe | nǃ'hàe̍, nǃāe |
spring-hare-hook | nl'ha̍m | nl'ha̍m | nl'ha̍m | nǃ'ha̍m, gǂhùı̀ | nl'ha̍m | gǂùrı̍ | nǃ'ha̍m, gǂhùı̀ | ǁ'ha̍m (to hook), gǂùri | ǁha̍m, gǂùi | ǁha̍m, gǂùi | ǁha̍m, gǂùi | |
frown | nǃ'hào̍ | nǃà̯ru̍ | nǃa̍ | nǃu̇'u̍ri | nǃ'hàò | nǂ'hau | gǂà'i | gǃàú, gǂài | gǃàú, gǂài | gǃào̍, gǃau, gǂà'i | gǃau, gǂa̍i | |
kudu | nǃ'hōa | nǃ'hȫa | nǃ'hȫa | nǃ'hȫa | nǃ'hȫa | n!'hȫa | ǃ'hȫa | nǃ'hȫa | ǃ'hȫa | ǃ'hȫa | ǃ'ho᷅a | ǃ'ho᷅a |
mole | nǃ'hǜu | nǃ'hǜu | nǃ'hü̍ | nǃ'hā̍ | nǃ'hǜu̍ | ǁ'hǜu̍ | nǁ'hǜ | ǁ'hǜ | ǁ'hǜ | ǁ'hǜ | nǃhǜ | |
twirl (bowstring) | nǃ'hòrò | kà̯nà | nǃ'hòrò | nǃ'hòrò | nǃ'hòrò | nǃ'hùrù | kàna̍ | nǃ'hùrù ka̯na | kana | kala | kala | kala |
leave off | nǁǟ | nǁā | nǁā | nǁā | nǁā | nǁā | nǁā | nǁā | nǁā l'hu̍nà | nǁā l'hu̍nà | l'hu̍nà | nǁā |
flick away | nǁà'a̍bı̀ | nǁȧ'a̍bı̍ | nǁȧ'a̍bı̍ | nǁȧ'a̍bı̍ | nǁȧ'a̍bı̍ | nǁà'a̍bı̀ | ǁ'ha̍m | nǁa̍'a̍bı̀ | nǁàṁ'm̍ | nǁàṁ'm̍ | nǁàṁ'm̍ | nǁȧṁ'm̍ |
stab with knife | nǁa᷅'àtù | ǁ'àng | nǁā'àtu̍ | nǁā'àtu̍ | nǁā'àtu̍ | nǁǟ'àtù | ǁ'a̍ng | nǁã'àtùǃ'a̍ng | ǁ'àng | ǁ'àng | ǁ'àng | ǁ'àng |
shake out | nǁàbù | ǃōbù | ǃòbù | ǃòbù | ǃä̀i'ǃä̀i | nǁābù | ǃ'ha | ǃōbù | ts̆ànts̆ànı̀ ǃ'hãe ǃ'hãe | ts̄ı̃̀ts̆ı̀nı̀ | tsı̃̀ts̆ı̀nı̇ | tsı̃̀ts̆ı̀nı̇ |
twirl fisesticks | nǁàrı̀ | nǁarı̀ | nǁarı̀ | nǁàrı̀ | nǁàrı̀ | nǁarı̀ | nǁarı̀ | ntu̍ru̍ nǁàri | nǁarı̀ | nǁarı̀ | nǁarı̀ | nǁarı̀ |
lick out | nǁòm̀'ṁ | nǁòm̀'ṁ | nǁòm̀'ṁ | nǁòm̀'ṁ | nǁòm̀'ṁ | nǁòm̀ǃm̍ | nǁòm̀'m̀ tho̍ | nǁòṁ'm̍ (lick off finger) thù (lick out) | nǁòm̀'m̍ | thu̍'m̍ | thu̍'m̍ | |
cough up blood | nǁ'hä̀s̄òc | ǁ'hā̍s̄òc | qhàrà I'àng | nǁ'hä̀s̄oc̀ | nǁ'hãs̄òc (vomit) | ǁ'hä̀s̄òc | ǁ'hā̍ǃxà | ǁ'hā̍ǃxà | ||||
Aloe sp. | nǁ'hūrù | kò̯rc̀ | nǁò̯lu̍ | kò̯rè | nǁ'hùr̀ù | hòarı̀ | nǁ'hùru̍ kò̯rè | hoàrı̀ | nǁòlu̍ | nǁò̯lù | nǁò̯lù | |
shine (v) | nǁ'ho̍m | nta̍ng-tà'àbe̍ | ntài-tà̯'àbe̍ | nǁò̯ru̍ ǁxǜ ntùtà'àbè | ixǜ | ǁ'ho̍m | ǁ'ho̍m | ntũ-txàiya̍ | ǁ'ho̍m thàlàlà | ǁ'ho̍m thàlàlà | thu̍̍ thàlàlà | thu̍̍ thàlàlà |
root, carrot | nǁ'hā̯̍c | nǁà̯ı̀ | nǁā̍i | nǁā̍i | nǁā̍i | |||||||
is (i.e. to be) | ò | ò | ō | ò | o | òa | òa | òwà wa̍ | òwà wa̍ | òwà wa̍ | ||
and | o̍ko̍ | hȯkȯ | ȯkò | hòkò | kèsı̄ | o̍ko̍ | òkwè | òkwè òkò | òkwè | nc̀kc̀ | hèkė | hèkė |
pumpkin | pȧpu̍ | pȧbu̍ | pȧbu̍ | pȧbu̍ | bȧbu̍ | bàbu̍ | ǁàikhō̍a | pȧpu̍ | ǁā̍ı̄khō̍a | khànu̍sı̀ | khȧnu̍sı̀ | khȧnu̍sı̀ |
porridge | pa̍ | pa | pa | pa | māi | ba̍ | s̆āu̍ (ground mahango) | ba̍ | s̄āu̍ | s̄āu̍ | s̄āu̍ | s̄āu̍ |
goat | pàri | bāri | ba̍rı̀ | bı̀rı̀ | bàrı̀ | bàri | I'a̍o | bàri | khòmbò | bèlèlè | bèlèlè | bèlèlè |
monkey orange | Iā | Iāa | Iāa | Iā | Iā | Iāa | Iā | Iāa | Iāa | Iāa | Iāa | |
bucket | tā | tā̯ | tā̯ | tā̯ | xàbàsi (<Nama) | tā | ǁàa | tg | tā̯̍̋ | tg | tā̯ | tā̯ |
trample into mud | ǂx'o̍bo̍ | ǂx'àa | sà'á | ǂ'òbò | ǂx'àbò | ǂxàbò | ǂxàbò | ǂxàbò | ǂxàbò | |||
mix (all substances) | ǂx'u̍mi | ǂ'u̍mi̍ | ǂ'u̍mi̍ | ǂ'u̍mi̍ | ǂ'u̍mi̍ | ǂx'u̍mi | ǂx'u̍mi | ǂx'u̍mi | ǂhōe, nǃò̯i̍ | ǂhōe, nǃò̯i̍ | ǂhōe, nǃò̯i̍ | |
distant | ǂxā̍ | ǂxā̍ | ǂxā̍ | ǂxā̍ | ǂxā̀a | ǂxā̍ | ǂxā̍ | ǂxā̍ | ǂxā̍, nǃà'i | ǂxā̍, nǃà'i | ǂxā̍, nǃà'i | ǂxā̍, nǃà'i |
how are you this morning? | ǂxái | ǂxái | ǂxái | ǂxái | ǂxái | ǂxái | ǂxái | ǂxái | gò'òni | lxòa | ǂxòa | lxòa |
scare | ǂx̀ai | ǂxàng | ǂxàng | ǂxàng | ǂxãi | ǂxàng | ǂxàng | ǂxàng | ǂxàng | ǂxàng | ǂxa̍ng | ǂxàng |
console | ǂxámi̍ | ǂxáu | ǂxámi | ǂxámi | dànà | ǂxámi̍ | ǂxámi̍ | ǂxa̍u | ǂxàmì | ǂxàmi | ǂxalo | ǂxalo |
book | ǂxàni̍ | ǂxàni̍ | ǂxàni̍ | ǂxàni̍ | ǂxȧni̍ | ǂhàni̍ | ǂhȧni̍ | ǂhȧnì | ǂhàni̍, txànu̍ | ǂxànu̍ | ǂxànu̍ | ǂxànu̍ |
prate | ǂxu̍bi | ǂx'òbì | ǂx'òbì | ǂx'òbì | kási̍ ȯkx'ói | ǂhu̍bi | ōkx'o̍i, bò'á | ǂhu̍bi̍ | ōkx'ói bò'á | txòetá ōkùī, txòeta, ǂx'òbò | ǂx'òbò | ǂx'òbò |
canine tooth | ǂ'ha̍re̍ | ǂ'hàrè | ǂhàrè | ǂhàrè | ǂàrè | ǂ'ha̍re̍ | ǂ'ha̍re̍ | ǃ'hàre̍ | ǃ'hàle̍ | ǃ'hàle̍ | ||
squeeze out pus | ǂ'hàng | ǂ'hàng | ǂ'hàng | ǂ'hàng | ǁxãi ǁxãi | ǂ'háng | ǂ'háng | ǂ'hàng | ǂ'hàng | ǂ'hàng | ǂ'hàng | ǂ'hàng |
fill intestine with meat | ǂ'hò | ǃ'àng l'ù | ǃ'àng l'ù | gǂxò | ǂ'hò | ǂ'hò | ǂ'hò | ǂ'hò | ǂ'hò | ǃ'hò | ǃ'hò | |
calf of leg | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì |
side of torso | ǂ'hūù | lx'àmì, ǂ'hùu̍ | lx'àmì, ǂ'hùu̍ | ǂ'hùu̍ | gǃàm | ǂ'hūù | ǂ'hūù | ǂ'hūù | ǂāù | ǂāù | ǂāù | ǂāù |
chip off (enamel) | ǂ'ári | ǂxã̀i̍ | ǂxã̀i̍ | ǂxãi̍ | ǃàṁ'm̍ | ǂáni | ǂáni | ǂxãi̍ | ǂáni̍ | ǂáni̍ | ǂáni̍ | ǂáni̍ |
References
[edit]- ^ Snyman, Jan Winston. 1997. A preliminary classification of the ǃXũũ and Žuǀʼhõasi dialects. In Haacke, Wilfrid and Elderkin, Edward Derek (eds.), Namibian languages: reports and papers, 21-106. Köln: Rüdiger Köppe Verlag; University of Namibia (UNAM).
- ^ Sands, Bonny (2010). Brenzinger, Matthias; König, Christa (eds.). "Juu Subgroups Based on Phonological Patterns". Khoisian Language and Linguistics: The Riezlern Symposium 2003. Cologne, Germany: Rüdiger Köppe: 85–114.