แม่
Appearance
See also: แม้
Thai
[edit]Etymology
[edit]From Proto-Tai *meːᴮ (“mother”). Cognate with Northern Thai ᨾᩯ᩵, Lao ແມ່ (mǣ), Lü ᦶᦙᧈ (mae¹), Shan မႄႈ (māae), Ahom 𑜉𑜦𑜧 (mē), Bouyei meeh, Zhuang meh.
Pronunciation
[edit]Orthographic/Phonemic | แม่ æ m ˋ | |
Romanization | Paiboon | mɛ̂ɛ |
Royal Institute | mae | |
(standard) IPA(key) | /mɛː˥˩/(R) |
Noun
[edit]แม่ • (mɛ̂ɛ)
- mother:
- female parent, mother-in-law, or person regarded as a female parent.
- 1292, พ่อขุนรามคำแหง, “จารึกพ่อขุนรามคำแหง (ด้านที่ ๑)”, in ประชุมพงศาวดาร ฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม ๓, Bangkok: กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, published 1999, →ISBN, page 8:
- พ่อกูชื่อสรีอีนทราทิตย แม่กูชื่อนางเสือง พี่กูชื่อบานเมือง ตูพี่น้องท้องเดียวห้าคน ผู้ชายสาม ผู้หญิงโสง
- pɔ̂ɔ guu chʉ̂ʉ sǐi in-traa-tít · mɛ̂ɛ guu chʉ̂ʉ naang sʉ̌ʉang · pîi guu chʉ̂ʉ baan mʉʉang · dtuu pîi-nɔ́ɔng tɔ́ɔng diao hâa kon · pûu-chaai sǎam · pûu-yǐng sǒong
- My father is clept Si Inthrathit. My mother is clept Nang Sueang. My elder brother is clept Ban Mueang. We, five brothers and sisters from the same womb, [are] three men [and] two women.
- พ่อกูชื่อสรีอีนทราทิตย แม่กูชื่อนางเสือง พี่กูชื่อบานเมือง ตูพี่น้องท้องเดียวห้าคน ผู้ชายสาม ผู้หญิงโสง
- (chiefly in combination or as modifier) female parent of an animal.
- female parent, mother-in-law, or person regarded as a female parent.
- female head, chief, or leader; woman in charge; woman in authority.
- (slang) celebrated woman, trans woman, or effeminate man.
- body of water, as river, canal, etc.
- used as a term of address or title
- used as a term of address to or title for a female parent, mother-in-law, or person regarded as a female parent, and used by such person to refer to oneself.
- 2019 October 17, admin06, “สยาม ธีรวุฒิ: จากลูกชายของแม่ สู่ 'ศัตรูของชาติ' และการเดินทางเพื่อตามหาความยุติธรรม”, in ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน[1], Bangkok: ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน, retrieved 2020-05-09:
- แม่ไปขอความช่วยเหลือจากกรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ เจ้าหน้าที่พูดกับแม่ว่า เรื่องยังอยู่ระหว่างคัดกรอง...อย่าพูดเรื่องสยามหายไป เดี๋ยวประเทศจะเสียชื่อเสียง...น้ำตาแม่ตกเลย ห่วงภาพลักษณ์ประเทศ แล้วลูกของฉันที่หายไปล่ะ
- mɛ̂ɛ bpai kɔ̌ɔ kwaam-chûai-lʉ̌ʉa jàak grom kúm-krɔɔng sìt-tí lɛ́ sěe-rii-pâap · jâao-nâa-tîi pûut gàp mɛ̂ɛ wâa · rʉ̂ʉang yang yùu rá-wàang kát-grɔɔng ... yàa pûut rʉ̂ʉang sà-yǎam hǎai bpai · dǐao bprà-têet jà sǐia chʉ̂ʉ-sǐiang ... nám-dtaa mɛ̂ɛ dtòk ləəi · hùuang pâap-lák bprà-têet · lɛ́ɛo lûuk kɔ̌ɔng chǎn tîi hǎai bpai lâ
- I went to seek help from the Rights and Liberties Protection Department. [Its] officials spoke to me that [my] case was pending review...[and told me] not to speak [to the foreign media] about Sayam going missing, otherwise the country would lose its face... My tears dropped at that instant. [They] cared about the image of the country. And what about my child that went missing?
- แม่ไปขอความช่วยเหลือจากกรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ เจ้าหน้าที่พูดกับแม่ว่า เรื่องยังอยู่ระหว่างคัดกรอง...อย่าพูดเรื่องสยามหายไป เดี๋ยวประเทศจะเสียชื่อเสียง...น้ำตาแม่ตกเลย ห่วงภาพลักษณ์ประเทศ แล้วลูกของฉันที่หายไปล่ะ
- used as a term of address to or title for a woman in authority, goddess, or royal woman, and used by such person to refer to oneself.
- (slang) used as a term of address to or title for a celebrated woman, trans woman, or effeminate man, and used by such person to refer to oneself.
- used as a familiar or affectionate term of address to or title for a young or younger woman.
- used as a term of address to or title for any woman.
- 2018 May 12, ศัลยา, 05:17 from the start, in บุพเพสันนิวาส เวอร์ชันจัดเต็ม EP.1 ตอนที่ 2/3 (บุพเพสันนิวาส)[2], episode 1, spoken by คุณหญิงจำปา (ชไมพร จตุรภุช), กรุงเทพฯ: ช่อง 3, retrieved 2021-04-01:
- 2013 May 11, กองบรรณาธิการ วอยซ์ทีวี, “แม่พลอยคือคนโง่ จากปากคำของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช”, in วอยซ์ทีวี[3], Bangkok: วอยซ์ทีวี, retrieved 2020-02-22:
- แม่พลอยเป็นคนที่ไม่มีสิทธิของผู้หญิงเลย ไม่เคยเรียก ไม่เคยร้อง แล้วแม่พลอยนี่เป็นคนที่เชยที่สุด คุณจะว่านางเอกก็นางเอก แต่เป็นคนเชยที่สุด
- mɛ̂ɛ plɔɔi bpen kon tîi mâi mii sìt-tí kɔ̌ɔng pûu-yǐng ləəi · mâi kəəi rîiak · mâi kəəi rɔ́ɔng · lɛ́ɛo mɛ̂ɛ plɔɔi nîi bpen kon tîi chəəi tîi-sùt · kun jà wâa naang-èek gɔ̂ naang-èek · dtɛ̀ɛ bpen kon chəəi tîi-sùt
- Mae Phloi is a person who has no women's right at all. [She]'s never commanded, [and she]'s never demanded. And this Mae Phloi is the most unfashionable person. You may consider [her to be] a heroine, as [she's actually] a heroine. But [she]'s the most unfashionable person.
- แม่พลอยเป็นคนที่ไม่มีสิทธิของผู้หญิงเลย ไม่เคยเรียก ไม่เคยร้อง แล้วแม่พลอยนี่เป็นคนที่เชยที่สุด คุณจะว่านางเอกก็นางเอก แต่เป็นคนเชยที่สุด
- used as a title for a body of water, as river, canal, etc.
- used as a term of address to or title for a female parent, mother-in-law, or person regarded as a female parent, and used by such person to refer to oneself.
- used as a modifier
- used as a modifier to indicate femininity.
- (irrespective of the sex) used as a modifier to indicate charge, leadership, supremacy, superiority, or principality.
- กฎหมายแม่
- gòt-mǎai mɛ̂ɛ
- primary legislation
(literally) mother legislation
- บริษัทแม่
- bɔɔ-rí-sàt mɛ̂ɛ
- parent company
(literally) mother company
- แม่ทัพ
- mɛ̂ɛ táp
- commander of an armed force
(literally) mae of an armed force
- แม่กอง
- mɛ̂ɛ gɔɔng
- chairperson of a committee
(literally) mae of a committee
- แม่กุญแจ
- mɛ̂ɛ gun-jɛɛ
- master key
(literally) mother key
- กฎหมายแม่
- (grammar) category assigned to a syllable based on its ending sound:
- the category กก (gòk) for a syllable ended by the sound [k], which is represented by the letter ก (gɔɔ), ข (kɔ̌ɔ), ฃ (kɔ̌ɔ), ค (kɔɔ), ฅ (kɔɔ), or ฆ (kɔɔ);
- the category กง (gong) for a syllable ended by the sound [ŋ], which is represented by the letter ง (ngɔɔ);
- the category กด (gòt) for a syllable ended by the sound [t], which is represented by the letter จ (jɔɔ), ฉ (chɔ̌ɔ), ช (chɔɔ), ซ (sɔɔ), ฌ (chɔɔ), ฎ (dɔɔ), ฏ (dtɔɔ), ฐ (tɔ̌ɔ), ฑ (tɔɔ), ฒ (tɔɔ), ด (dɔɔ), ต (dtɔɔ), ถ (tɔ̌ɔ), ท (tɔɔ), ธ (tɔɔ), ศ (sɔ̌ɔ), ษ (sɔ̌ɔ), or ส (sɔ̌ɔ);
- the category กน (gon) for a syllable ended by the sound [n], which is represented by the letter ญ (yɔɔ), ณ (nɔɔ), น (nɔɔ), ร (rɔɔ), ล (lɔɔ), or ฬ (lɔɔ);
- the category กบ (gòp) for a syllable ended by the sound [p], which is represented by the letter บ (bɔɔ), ป (bpɔɔ), พ (pɔɔ), ฟ (fɔɔ), or ภ (pɔɔ);
- the category กม (gom) for a syllable ended by the sound [m], which is represented by the letter ม (mɔɔ);
- the category เกย (gəəi) for a syllable ended by the sound [j], which is represented by the letter ย (yɔɔ);
- the category เกอว (gəəo) for a syllable ended by the sound [w], which is represented by the letter ว (wɔɔ);
- the category ก กา (gɔɔ gaa) for an open syllable.
Synonyms
[edit]mother: female parent, mother-in-law, person regarded as female parent
grammatical category
- มาตรา (mâat-dtraa)
Antonyms
[edit]- พ่อ (pɔ̂ɔ)
Derived terms
[edit]- เจ้าแม่
- ชะแม่
- ตัวแม่ (dtuua-mɛ̂ɛ)
- ภาษาแม่ (paa-sǎa-mɛ̂ɛ)
- แม่กระชังก้นรั่ว
- แม่กระชังหน้าใหญ่
- แม่กระแชง
- แม่กระได
- แม่กอง (mɛ̂ɛ-gɔɔng)
- แม่กองธรรมสนามหลวง
- แม่กองบาลีสนามหลวง
- แม่กุญแจ (mɛ̂ɛ-gun-jɛɛ)
- แม่คุณ
- แม่คู่
- แม่แคร่
- แม่ง (mɛ̂ng)
- แม่งาน
- แม่เจ้า
- แม่เจ้าประคุณ
- แม่เจ้าเรือน
- แม่เจ้าโว้ย
- แม่ชี
- แม่ซื้อ (mɛ̂ɛ-sʉ́ʉ)
- แม่เดาะคันชั่ง
- แม่เตาไฟ
- แม่ทัพ (mɛ̂ɛ-táp)
- แม่ท่า
- แม่นม (mɛ̂ɛ-nom)
- แม่นั่งภาวนา
- แม่นาง (mɛ̂ɛ-naang)
- แม่น้ำ (mɛ̂ɛ-náam)
- แม่บท (mɛ̂ɛ-bòt)
- แม่บันได
- แม่บ้าน (mɛ̂ɛ-bâan)
- แม่เบี้ย (mɛ̂ɛ-bîia)
- แม่ปะ
- แม่แปรก
- แม่ผัว (mɛ̂ɛ-pǔua)
- แม่ฝา
- แม่พระ
- แม่พระคงคา
- แม่พระธรณี
- แม่พิมพ์ (mɛ̂ɛ-pim)
- แม่เพลง
- แม่โพสพ
- แม่ฟ้าหลวง
- แม่มด (mɛ̂ɛ-mót)
- แม่ม่าย (mɛ̂ɛ-mâai)
- แม่ม่ายทรงเครื่อง
- แม่ม่ายผัวร้าง
- แม่ไม้ (mɛ̂ɛ-máai)
- แม่ยก
- แม่ยกครัวลงล่าง
- แม่ยั่วเมือง
- แม่ย่างม้าเหาะ
- แม่ย่านาง
- แม่ยาย (mɛ̂ɛ-yaai)
- แม่ย้าว
- แม่ร้า
- แม่ร้าง
- แม่รีแม่แรด
- แม่เรือน
- แม่เรือน
- แม่แรง (mɛ̂ɛ-rɛɛng)
- แม่ลาย
- แม่เล้า (mɛ̂ɛ-láo)
- แม่เลี้ยง (mɛ̂ɛ-líiang)
- แม่วี
- แม่ศรี
- แม่สามี (mɛ̂ɛ-sǎa-mii)
- แม่สายบัวแต่งตัวค้าง
- แม่สี
- แม่สื่อ (mɛ̂ɛ-sʉ̀ʉ)
- แม่สื่อแม่ชัก ไม่ได้เจ้าตัวเอาวัวพันหลัก
- แม่สื่อแม่ชัก
- แม่หญิง
- แม่หญิงแม่หยัง
- แม่หนัก
- แม่หนู
- แม่หยัว
- แม่หยั่วเมือง
- แม่หินบด
- แม่เหย้าแม่เรือน
- แม่เหล็ก (mɛ̂ɛ-lèk)
- แม่อยู่หัว (mɛ̂ɛ-yùu-hǔua)