Appendix:Turkic Swadesh lists

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

This is a Swadesh list of Turkic languages, specifically Proto-Turkic, Turkish, Azerbaijani, Turkmen, Kumyk, Karachay-Balkar, Crimean Tatar, Tatar, Siberian Tatar, Bashkir, Kazakh, Karakalpak, Nogai, Kyrgyz, Southern Altai, Northern Altai, Shor, Old Turkic, Uzbek, Uyghur, Karakhanid, Tuvan, Khakas, Yakut and Chuvash, compared with that of English.

EnglishProto-Turkic
edit (197)
Turkish
türk dili
edit (207)
Azerbaijani
Azərbaycan dili
edit (207)
Turkmen
türkmen dili
edit (205)
Kumyk
къумукъ тил (qumuq til)
edit (207)
Karachay-Balkar
къарачай-малкъар тил (qaraçay-malqar til)
edit (207)
Crimean Tatar
qırımtatar tili
edit (231)
Tatar
татар теле (tatar tele)
edit (297)
Siberian Tatar
seber tatar tele
edit (164)
Bashkir
башҡорт теле
edit (207)
Kazakh
қазақ тілі (qazaq tılı)
edit (207)
Karakalpak
qaraqalpaq tili
edit (207)
Nogai
ногай тили (nogay tili)
edit (207)
Kyrgyz
кыргызча (kırgızca)
edit (207)
Southern Altai
тÿштÿк алтай тил (tÿštÿk altay til)
edit (207)
Northern Altai
тӱндӱк алтай тил (tündük altay til)
edit (207)
Shor
шор тили
edit (302)
Old Turkic
𐱅𐰇𐰼𐰚 (t²ür²k)
edit (103)
Uzbek
oʻzbek tili
edit (207)
Uyghur
ئۇيغۇرچە (uyghurche)
edit (207)
Karakhanid
edit (166)
Tuvan
тыва дыл (tıva dıl)
edit (207)
Khakas
хакас тілі (xakas tìlì)
edit (204)
Yakut
саха тыла (saqa tıla)
edit (207)
Chuvash
чӑваш чӗлхи (čăvaš čĕlh̬i)
edit (207)
1I (1sg)*benbenmənmenmenmenmenminminминmenmenmenmenmenmen, minменmn², b²n²menmenmenmenminminep̬ĕ
2you (2sg)*sensen, sizsənsensensensensinsinһинsen, sız*sensensensensen, sinсенs²n²sensen, siz*, sili*sensensinenes̬ĕ
3he, she, it (3sg)*olooolololoululулolololalolol, ulолul¹uuolololkinivăl
4we (1pl)*biŕbizbizbizbizbizbizbezpesбеҙbızbizbizbizbispisписb²izbizbizbizbispisbihigiep̬ir
5you (2pl)*siŕsizsizsizsizsizsizsezsesһеҙsender, sızder*sizsizsilerslersner, snirсилерs²izsiz, sizlar, senlarsiler, sizler*, her qaysiliri*sizsilersirerehigies̬ir
6they (3pl)onlaronlarolarolaralaolaralaralarуларolarolarolaralaroloranar, anïr, onorыларularularolarolarolarkinilervĕs̬em
7this*bu(-n)bububububububuбылbūlbulbubulbupu, po, bo, biyeпоb¹ubububopubuku
8that*olşu, ooşu, şolşo, ololşu, оtege, şululтеге, шул, анауol, solsol, ana, olsol, anav, olalolol, on, oол, тиги, анзыul¹shu, o'shauolololol, sol*leš̬ĕ, śavă, văl
9hereburadaburaşu taýda, onda, bärimunda, şundamında, blaydamındamonda, biredä, bu cirdämınta, pı arata, pı yertäбындаmūnda, myndabunda, bul jerdemundabul jermïndamïndaмындаb¹untabu yerda, bu yoqda, bu yondabu yerdemundāmında, bo çerdemındamannakunt̬a
10thereşurada, oradaoraol ýerde, o taýdaondaandaandategendä, anda, şul cirdäanta, şanta, şal yertäтегендә, шунда, анауындаonda, andaonda, sonda, ol jerde, sol jerdeondaal jeranda, ondoandaандаntau yerda, u yoqda, u yondau yerdeandāındaandaonnount̬a, śavănt̬a, lere
11who*kemkimkimkimkimkimkimkemkemкемkımkimkimkimkemkemкемkmkimkimkimkımkemkimkam
12what*nē-nenämene, ne zatnenenärsä, ninîmâнимә, ни, нәмә, нәnenene, ne zatemneneme, nenime, neme, mi, čüge, čüg, tʹüg, čüнооn²anima, nanëme, nemē, negǖ, qayūçüü*nimetuoqmĕn
13where*kanta, *kanïneredeharaniredeqaydaqaydaqaydaqaydaqaytaҡайҙаqaidaqaydakaydakaydakaydakayda, kayyaқайдаqn¹iqayerda, qaydaqeyerdeqandā, qayūdā, qanï̄kaydaxaydaqannaăśta
14when*kačanne zamanhaçanhaçanqaçanqaçanqaçanqayçanqacanҡасанqaşanqashankaşankacankačankadžan, kaydžan, kačan, kažen, kašanқачанqachonqachan, qanchide, nechchideqačankajanxacanqahanhăś̬an
15how*nēčenasılnecə, nətərnähili, niçik, häýsy*neçikqalaynasılniçekqalay, nicekнисек, ҡалайqalai, neşıkqalaykalaykandaykandïykandïg, kandïh, kandïy, kandïnʺ, kandï, kandiқайдеn²at²gqalay, qanday, nechikqandaqnetegkandıgxaydiqaydaqmĕnle
16not*ermeŕdeğildeyil, -maz/-məzdältügültüyüldüdegiltügeltügel, masтүгел, имәсemesemestuvılemesemes, ǰokčok, eves, emes, tʹokэбесemas, yo'qyoq, emesyōq, ermēseves, çoknimes, çoxsuoqśuk
17all*bütün, *kamugbütün, tümbütün, hamı-bary, hemme, ähli, herbarı, bütünbiteubütün, ep, episiböten, barı, hämmäparıбөтә, бары, барсаbarlyq, bärı, bükılbarlıq, pu'tkil, pu'tinbäri, savlaybaarıončo, büdünbarčan, barčïn, baršïn, parčanтоозаqmǧbarcha, hamma, butun, bari, borliqhemme*, barche, pütün, barliqqamuɣ, barčābügü, xamık, şuptu, dögerepray, tikci, toozabarı, bütünpĕt̬ĕm, pur, purt̬e
18many*ȫküĺçokçoxköpköpköpçoqküpkänese, kän, poramкүп, суҡköpko'pköpköpköpköpкöпüks², ükškoʻpköpköp, üküšxöy, kövey*köpelbeq, ügüsnumaj
19somebiraz, birkaç, bazıbəzi*, bir neçə*birnäçe, berentakbir neçebir talay, bir nençabazı, bir qaçberniçäpernicäбер нисә, бер ҡансаbırneşebir neshebir neşebir necebir kanča*, büdün, barčanasкöп эбесbir necha, bir qancha, ba'zi, ayrimbir qanche*, azraq*, bezi*kaş*, bir kaş, şala, kaşkıynanince-de, köp nimes*, salaqas da, qannık ere, ağıyaq*temiś̬e
20few*āŕazazazazbirkesek, biraz, azazazasәҙ, аҙ, кәмazazazazasasасzoz, kam, pichaazāzeveeş, biçii, as*asağıyaqsah̬al
21otherbaşka, diğer, öbür, ötekibaşqa, ayrı, digər*başgabaşğa, özgebaşxası, birsibaşqa, digerbaşkapaşqaбашҡа, бүтән, үҙгәbasqabasqa, bo'tenbaskabaşkabaškabaška, paška, öskö, öskeпашқаboshqa, o'zgabashqa, özge, artuqaδïn, aδruq, öŋīöske, ıındı, başka*pasxaatınurăh
22one*bīrbirbirbirbirbirbirberperберbırbirbirbirbirbir, pir, vir, mirпирb²ir²birbirbīrbirpirbiirpĕrre
23two*ẹk(k)iikiikiikkiekiekiekiikeikeикеekıekiékiekiekieki, ekkiийгиkiikkiikkiikkīiyiikiikkiikkĕ
24three*üčüçüçüçüçyuçüçöçöcөсüşu'shüşücüčüč, üšӱшüčuchüchüčüşüsüsviśśĕ
25four*tȫrtdörtdörddörtdörttertdörtdürttürtдүртtörtto'rtdörttörttörttörtтӧртt²ür²t²toʻrttöttȫrtdörttörttüörttăvattă
26five*bẹ̄ĺ(k)beşbeşbäş, kellebeşbeşbeşbişpişбишbesbesbesbeşbešbeš, pešпешb²s² (bes), b²is², b²išbeshbeshbḗšbeşpisbiespillĕk
27big*bedükbüyükböyükuly*, çişikulluullu, demeñilibüyükzursur, oloҙур, дәү, өлкәнülken, ūlyu'lkenüykencoŋǰaan, uluulug, ulu, piikулуғ, поғдаul¹ǧkatta, buyuk, ulkanchong*, yoghan, büyük, zor*bedük, uluɣulugulugulaqanpys̬ăk, mănă
28long*uŕakuzunuzunuzynuzunuzun, uzaquzunozınossonоҙонūzynuzınuzınuzunuzunuzunузунuzn¹uzunuzunuzunuzunuzunuhunvărăm
29wide*gēŋgenişgenişgiňiş, giňgeñ, enlikeñkeñ, kenişkiñkiñкиңkeñken', enlikeñ, énlikenenelbek, keŋ, ǰalbakkenʺкең, энниг, чалбақkengkengkeŋ, yasï̄delgem, kalbak, algıg*çalbax, allığkieñ, ketitsarlak̬a, anlă
30thick*kalïŋkalınsıx, qalıngalyňqalınbazıq, semiz, qalınqalınyuanqalınҡалын, йыуанqalyñqalın', juwankalın, yuvankalıŋkalïŋ, ǰoonkalïnқалын, чоонql¹n¹, y²uǧn¹qalin, yo'g'onqëlinqalïnkılınxalınqalıñhulăn
31heavy*iagïrağırağıragyrawurauurağırawırauırауыр, ағырauyrawıravırooruuraar, uurаарǧr¹ogʻirëghiraɣïraaraarıar, ıaraqanjyvăr
32small*kičügküçükkiçik, balacakiçi, kiçijikgiççigitçekiçikkeçkenä, keçekeckenäбәләкәй, бәләкәс, кесеkışı, kışkene, kışkentaikishkentay, kishkenekişkeykicinekeykičinek, kičükičeč, kičenek, kičigeš, kičih, kičik, kičeš, kičinegešкичигkičgkichkina, kichikkichikkičig, ušaqbiçe, biçiikiçicekkıra, kuccuguy, kıccıgıypĕč̬ĕk
33short*kïsgakısaqısagysgaqısğaqısxaqısqaqıskaqısqaҡыҫҡаqysqaqısqakıskakıskakïskakïskaқысқаqisqaqisqaqïsɣā, qïrtçoldak, kıskaxısxakılgaskĕske
34narrow*tïgïŕdardardartartartartartarтарtartartartartartarтaрtortartārtar, kızııniske*, tar*kıarağas, sinnyigesans̬ăr, tăvăr*
35thin*yiŋčgeinceincə, nazik*inçeinçe, nazik, yuqqaiñçge, juqainceneçkä, näzekyeckä, yoğaйоҡа, нәҙекensız, jıñışke, qysañ, tarjin'ishke, na'zikyinişke, nazikickečičke, ǰukačičkeчишке, чуғаy²nčga, y¹uy¹qaingichka, yupqa, nozikinchike, yupqayinčgē, yuvqāçiñge, çugaçuğacax, çuğa, niskesinnyiges, caraas*śüh̬e, śinś̬e
36woman*xātun, *kï̄ŕkadınqadınheleý, aýal*qatın gişitişirıuqadınxatınqatınҡатын, хатынäiel*, qatynhayal, qatınxatın-kızayal*üy kiži, emegen*, kadïnkaat, katтижи кижиayol*, xotin, qizayal*urāɣūt, išīlērxereejen, kaday, xereejen kijiipçi kizijaqtarhĕrarăm
37man (adult male)*ēradamkişierkek, adam*erkek, er gişier kişi, erkegirıuerkek, aqayirir keşeир, иркәкer, erkek, jıgıterkekér, érkekerkeker kiži, ererэр кижиerkaker, erkekerer (kiji)ir kizier kihiarś̬yn
38man (human being)*kišiinsan, kişikəs, insan*, adam*ynsan, adam*, kişiadam*, gişiadam*, kişiinsan, adam, kişikeşekeşeкеше, әҙәмkısı, adam*kisi, adam*ädem*kişikižikiži, adam*кижиkis²i, kišikishi, odam, inson*insan, kishikišīkijikizikihiśyn, et̬em
39child*bāla, *urugçocukbala, uşaq, çağaçagabalabala, sabiybalabalapalaбалаbalabalabalabalabalapala, balaпалаuǧl¹bola, chaqabalakenčurugpala, olğanoğoač̬a
40wife*xātunkarıarvad, əyalaýalqatınqatın, yuy biyçeapayxatınqatınҡатын, хатынäiel, qatyn, jar, zaiyphayal, qatınxatın, pişeayal*emegen, üy kiži, kadïnkaatэпчи, эмдеги, қатxotin, ayol, rafiqaxotun*, ayal*, yoldash*kiskaday, amdıı kijiipçizioyoq, kergenarăm
41husbandkocaərär, adamereraqayirirир, иркәкer, erkek, küieuku'yew, erér, kiyev, bayküyöööbögön, er kiži, er, küyüerэрer, kuyovyoldash*, er*bēger, aşakirierup̬ăška
42mother*apaanne, anaanaejeanaana, annyaanaanainäәсә, инә, анаanaana, eneanaapaeneeneэне, ичеügona, aya, oyianaanā, ebēie, avaice, ineiyeanne
43father*atababa, ataatakakaataata, attyaataataataатаäke, ataa'ke, ataataataadaada, ava, agaада, абаota, adadada, ataatāada, açaaba, adaağaatte
44animal*Ăŋhayvanheyvanhaýwanhaywanxayıuan, janıuarayvanxaywan, cänlekqaywan, yännekйәнлек, хайуан, януарaiuan, xaiuan, januarhaywanayvan, yanuvarjanıbar*anʺаң-қуш, мал-қушkiy²ik, y¹il¹qihayvon, jonivorhaywan*, janliq*añ-meñ, **kııl, qaramayčĕrč̬un, vylʹăh
45fish*bālïkbalıkbalıqbalykbalıqçabaqbalıqbalıqpalıqбалыҡbalyqbalıqbalıkbalıkbalïkbalïk, palïkпалықbaliqbëliqbalïqbalıkpalıxbalıkpulă
46bird*kuĺkuşquşguşquşçıpçıqquşqoşqoşҡошqūsquskuskuşkuškušқушqus¹qushqushquškuşxuskötör, cııcaaq*kajăk
47dog*köpekköpek, itit, köpəkit, köpek*, güýükititköpek, itetetэтitiytiytitiytit, eger, egir, igirадай, эгерit¹it, kuchuk, ko'ppakitïtıtaday*ıtjyt̬ă
48louse*bïtbitbitbitbitbibitbetpetбетbitbiytbiytbitbiytpitпитbitpitbitbıtpitbıtpyjt̬ă
49snake*yï̄lanyılanilanýylanyılanjilyanyılanyelanyılanйыланjylanjılanyılanjılanǰïlančïlan, tʹïlanчыланy¹il¹n¹ilonyilanyïlānçılançılanmoğoy, erien üönśĕlen
50worm*kūrtsolucan, kurtqurdgurt, gurçukxurtqurtqurtsuwalçan, qortqortҡорт, селәүсенqūrtqurtkurtkurtkurtkurtқуртqurtqurutqurtkurt, şıylaşkınxurtüönăman, hurt
51tree*ïgačağaçağacbag, agaçterekterekterekağaçağacағас, тирәкağaşag'ashterekbak*agašagač, agaš, aačағашiǧčdaraxt, yogʻoch*derex*, yaghach*yïɣačıyaşağasmas*jyvăś
52forest*ormanormanmeşə, ormantokaýorman, ağaçlıqağaçormanurmantös, urman, ağaclıqурманorman, toğaitog'ayormantokoyarka, agaš, terekagaš, čïš, tʹïšағаш, чышy²iš, y¹is¹oʻrmon, toʻqayorman, janggalarga, arıg, ezimağastıa, oyuurvărman
53stick*čï̄pčçubuk, değnek, çıtaçubuqçöp, taýak*tayaqtayaqçubuqtayaktayaqтаяҡ, сыбыҡtaäq, asataäqtayaqtayaktayaktayakčïbïkтайақyogʻoch, tayoqchoqmaq, tayaq*, soyla*, chiwiq*čïbïqbuduk, dayangıış, sıptayaxmas, baalkı*, tayaqpat̬ak, tuja
54fruit*yẹ̄miĺčmeyve, meyvameyvəmiweyemişjemiş, kögetmeyva, yemişcimeşyemeşмәйүәjemısjemis, miyweyemisjemişǰiilek-фруктmevamewe*, yel-yëmishyémišçimisfrukt, nimisfrukt*śimĕś
55seed*urluk, *urugtohumçiyid, toxumtohumurluqurluq, bürtükurluq, tuhumbörtek, orlıqorloqорлоҡūryq, tūqymtuqım, urıqurlıkurukürenürenӱренurugʻ, tuxumuruq, tuxum*uruɣürezinürentuoraaq, burdukvărlăh, vără
56leaf*yapurgak, *büryaprakyarpaqýaprakyapıraqçapraqyaprakyafraqyapraqяпраҡjapyraqjapıraqyapırakjalbırakbür, ǰalbïraktʹalbïrakпӱрyaproq, bargyopurmaq, yapraqyapurɣāqbürüpürsebirdeqśulś̬ă
57root*kökkökkök, tüpkök, düýp*tamurtamırtamırtamırtamırтамырtamyrtamırtamırtamırtamïrtazïlтазыл, тӧс, чылтысildiz, tomiryiltiz, tüpkök, tǖp, yïldïzdazılçilege, tazılsilis, tördö*tymar
58bark (of a tree)*kāpukkabukqabıqgabykqabuqqabuqqabuqqabıqqabıqҡайыр, ҡабыҡqabyqqabıqkabıkkabıkčöbrö, kabïkčobïrgaқақпашqobiq, qobuqqowzaqqāsçövüreexaxpas, xabıxqatırıkhup̬ă, hujăr
59flower*čečekçiçekçiçək, gülgülçeçekgül, gokkaçiçekçäçäk, gölkölсәскә, сәсәкgül*, şeşekgu'lşeşekeygül*čečekčedžek, dʹakayak, čakayakчақкийекgul, chechakgül*, chëchek*čečekçeçekçaxayax, porçosibekki, cecik*čeč̬ek, śeśke
60grass*otot, çimen, çimotototxans, kırdık, otlauotülänülänүлән, утot, şöpsho'pölencöpölöŋ, otölönʺот, öлеңoʻt, oʻlanot, ot-chöp, chöpotòtototkurăk
61rope*yip, *yïpip, halatiptanap, ýüp, urgan*yip, arqanarqan, jip, bauarqan, yip, sıcımbaw, arkanpauбәй, бағ, бауjıp, arqan, baujipbav, arkanarkanbuu, armakčï*bag, pagпағarqon, ip, bog'arqan, arghamchayïp, uruqxendir, çep, arkan, bagpağ, arğamcıbıavĕren, păjav, śip
62skin*tẹrideri, tendəri, gön*deri*, ham*teriteriteritiretireтиреterıteriteriteriteretereтереteritëreterīkeş, algı*teertiriitir
63meat*etetətetetetetititитetet, go'shétetetetэтgoʻsht, etgösh*, et*etètitet, kak̬aj
64blood*kiānkanqanganqanqanqanqanqanҡанqanqankankankankanқанqn¹qonqanqānxanxanqaanjun
65bone*kemük, *siŋökkemiksümüksüňksüyeksüyekkemik, süyeksöyaksöyäkһөйәкsüieksu'yeksüyeksööksööksöökсööкs²üŋp̊suyaksö'ngeksüŋüksööksöökuñuoqšămă
66fat (noun)*semiŕ, *yāgyağyağyağmay, yawjauyağ, maymaymayмай, яғmaimaymaymayüs, ǰuu, maydʹu, dʹagчағyogʻ, moyyagh, mayyāɣ, ǖz, čïrüs, çagçağ, simis, üssıaśu
67egg*yumurtkayumurtayumurtaýumurtgayımırtqagakkı, jumurtxayımırtayomırkayomortqaйомортҡа, күкәйjūmyrtqama'yekyumırtkajumurtkaǰïmïrtkanʹïmïrtka, nʹurtkaныбыртқаtuxum, yumurtqatuxumyumurtɣāçuurganımırxasımııtśămart̬a
68horn*burguboynuzbuynuzşah*müyuzmüyüzmüyüz, boynuzmögezmöyösмөгөҙmüiızmu'yizmüyizmüyüzmüüsmüüsмӱусshox, muguz, shoxmünggüzmüŋüzmıyısmüusmuosmăjrak̬a
69tail*kudrukkuyrukquyruqguýrukquyruqquyruqquyruqqoyrıqqoyroqҡойроҡqūiryqquyrıqkuyrıkkuyrukkuyrukkuyruk, koyrugқузуруқqud¹r¹uq̊¹dum, quyruqquyruqquδruqkudurukxuzuruxkuturukhüre
70feather*tǖktüytükýelektükqanat tüktükqawrıyqıyaq, qauırsınҡауырһын, ҡаурыйjün, qauyrsynpa'rkuşınjünǰuŋ, ǰumtük, sïsчӱгjun, tuk, patpeyyǖg, *çügçügtüü, kuorsuntĕk
71hair*s(i)ač, *kïlsaç, kılsaç, qıl*saç, tüý, gylçaç, tük, qılçaçsaç, qılçäç, qılcacсәсşaş, tük, qylshash, tu'k, qılşaş, kılcacčač, kïl*čaš, čač, kïlшашs¹čsoch, qil, yol*chach*, tük, qil*sač, qïl, çaş, dük, xılsas, xılbattaq, as, tüü, kıl*śüś
72head*baĺčbaş, kafabaşbaşbaşbaşbaşbaşpaşбашbasbas, gellebasbaşbašbaš, pašпашb¹šboshbashbašbaşpastöbö, baspuś
73ear*kulkakkulakqulaqgulakqulaqqulaqqulaqqolaqqolaqҡолаҡqūlaqqulaqkulakkulakkulakkulakқулақq̊¹ul¹qqquloqqulaqqulaq, qulqaqkulakxulaxkulgaaqhălh̬a
74eye*köŕgözgözкөзgözközközküzküsкүҙközko'zközközköskarak, kozқарақküzkoʻzközkȫzkarakxaraxqaraqkuś
75nose*burunburunburunburunburunburunburunborınporonтанау, моронmūrynmurınburınmuruntumčuk, muruntanak, tunčukпурунburunburunburundumçukpurun, tumzux, tuncuxmurun, munnusăms̬a
76mouth*āgïŕağızağızagyzawuzauzağızawızauısауыҙ, ағыҙauyzawızavızoozoosagïs, uus, oozаас, ақсыǧzogʻizaghizaɣïzaasaasayaqśăvar
77tooth*tīĺdişdişdiştiştiştişteşteşтешtıstististiştištišтишtishchishtï̄šdiştistiisšăl
78tongue (organ)*tildildildiltiltiltilteltelтелtıltiltiltiltiltilтилtiltiltïldıltiltılčĕlh̬e
79fingernail*dïrŋaktırnakdırnaqdyrnaktırnaqtırnaqtırnaqtırnaqtırnaqтырнаҡtyrnaqtırnaqtırnaktırmaktïrmaktïrgak, tïrbakтырбақtirnoqtirnaq, tiymaqtïrŋaqdırgaktırğaxtıñıraqčĕrne
80foot*adakayakayaqaýakayaqtabanayaqtabanayaqтабанaäq, tabantabantabanbutbut, ayakayakтабанoyoqayaqaδaqdavan, tavangay, butazaxataqura
81leg*būtbacakqıçaýakayaq, butayaqbacaqayakayaqаяҡaäq, būtayaqayakbutbutput, butазақd¹qoyoq, putputbūtbut, döñmek*azax, but*buut*pĕś̬ĕ
82knee*topïkdizdizdyztobuq, tiztobuqtizteztubıqтубыҡtızedizetiztizetizetobïk, tobuk, tizeтизеt²iztizzatiztīzdiskektizektobukčĕrk̬uśśi
83hand*eligeləlelqolqolelqulqulҡулqolqolkolkolkolkolқолqoʻlqoleligxolxoliliială
84wing*kāynatkanatqanadganatqanatqanatqanatqanatqanatҡанатqanatqanatkanatkanatkanatkanatқанатqn¹t¹qanotqanatqanatçalgınxanatkınatśunat
85belly*kạrïnkarın, göbekqarıngarynqarın, qursaqqarınqursaq, qarın, qorsaqqorsaq, ecэс, ҡорһаҡ, ҡарынqaryn, ış, qūrsaqqarın, ish, qursaq, kursakkursakkarïnkarïnқарын, қурсақqr¹n¹, qur¹uǧs¹qqorinqorsaq, qarin*qarïnijin, xırınxarın, ictiishyrăm
86guts*bagïrsukbağırsak, barsakbağırsaqiçegeiçekçegile, bağırsaqeçäkecäkэсәкışekishekişekicegiičegeidžege, idže, ičekичегеichaküchey*baɣïrsuqşöyündüiçegeohoğospyrš̬ă
87neck*bōynboyunboyun, süysünboýunboyunboyunboyunmuyenpuyınмуйынmoiynmoyınmoyınmoyunmoyïnmoyun, moyïnмойунboʻyinboyunboyïnmoyunmoyınmoonnyu, mooymăj
88back*kerü, *arkaarka, sırtarxa, kürək, belarka, yagyrnyarqaarqaarqa, sırtarkayeltkä, yertkä, sırtарҡаarqaarqaarkaarkabel, arkaarka, arga, pil, bilкöксӱorqaarqaarqā, učāoorgauça, arğa, pilkelin, arğaśurăm
89breast*köküŕgöğüsdöş, göyüsemjekkökürek, töşkökürek, yoşün, emçekköküs, kökrekkükräkkükräk, tüşимсәкkeude, kökırek, tös, emşekko'kirek, to's, gewdekökirekemcekemčekkögüsтöшemchakemchek*, kökrek*, tösh*, köksi*kögüz, emigemigimjekemiiykăk̬ăr
90heart*yürekyürek, kalpürəkýürekyurekjürekyürekyöräkyöräkйөрәкjürekju'rekyurekjürökǰürekčürek, tʹürek, tʹürökчӱрекy²ür²kyurakyürekyürek, köŋülçürekçüreksüreqčĕre
91liver*biagïrkaraciğer, ciğerciyər*, bağırbagyrbawurbauurqara cigerbawırpauırбауыр, бәғерbauyrbawırbavırboorbuurpaarпаарjigarjiger*, bëghirbaɣïrbaarpaarbıarpĕver
92to drink*ič-içmekiçməkiçmekiçmekiçergeiçmekeçärgäeckäleэсергәışuishiwişüvicüüičerишichmoqichmekičmēkijerizergeisĕś
93to eat*yē-yemekyeməkiýmekaşamaqauuzlanırğa, aşarğaaşamaqaşargaaşanqalıашарғаjeujewyev, aşavjeǰiirdʹi, či, če, tʹi, čiyчииy²iyemoqyimek, yëmekyḗmēkçiirçirgeahaa, sieśi
94to bite*ïsïr-ısırmakdişləmək*dişlemekxapmaqqabarğatişlemekteşlärgäteşlägäleтешләргәtısteutislewtislevtiştöötišteertišteergeызырtishlamoqchishlimekïsïrmāq, tišlēmēkızırar, tutkulaarızırarğa, tudarğaıtırśyrt
95to suck*em-, *simü-emmekəmməkemmekemmek, sormaqemergeemmekimärgäimkäleимергә, һурырғаemu, soruemiw, sorıwémüv, soruvemüü*soror, emersorсорemmoq, soʻrmoqemmek*, shorimaq*اماك, sōrmāqsorar, emer*sorarğa, emerğeemĕm
96to spit*tüpkür-tükürmektüpürməktüýkürmektükürmektükürürgetükürmektökerergäтөкөрөргәtükırutu'kiriwtükirüvtükürüütükürertükürтӱккӱрtuplamoqtükürmeksoδmāqdükpürertükürerğesilleesur
97to vomit*kus-kusmakqusmaqgusmakqusmaqqusarğaqusmaqqosargaqosqalıҡоҫорғаqūsuqusıw, qayt etiwkusuvkusuukuzarkusқусqusmoqqusmaqqusmāq, yanmāqkuzarxuzarğaqotuolathăs
98to blow*ür-üflemeküfürməküflemek, öwüsmeküfürmek, eşmekufgürürgeesmek, üfürmekörergä, isärgäөрөргә, иҫергәüru, ürleuu'rlew, esiw, u'plewürüv, ésüvüylöö*ürerurӱбӱр, салғынаesmoqpüwdimekesmēkürer*, xadıır*ürerğe*, übürerğeürvĕr
99to breathe*tï̄nsoluk almak, solumak, nefes almaknəfəs almaqdem almaktınış almaqsolurğanefes almaksulargatın alğalıтын алырға, дәм алырғаdem aludem alıwtınıs aluvdem aluu*tïnartïnтынnafas olmoq, dam chiqalmoqnepes almaq, dem almaqtïnmāqtınartınarğatıınsyvla
100to laugh*kül-gülmekgülməkgülmekkülemekkülürgekülmekkölergäкөлөргәküluku'liwkülüvkülüükatkïrar, külerkül, külüқатқырkulmoqkülmekkülmēk, qatɣurmāqkattırarxatxırarga, külergekülkul
101to see*kör-görmekgörməkgörmekgörmekkörürgekörmekkürergäкүрергәköruko'riwkörüvkörüükörörkörкöрk̥ür², kür²koʻrmoqkörmekkörmēkköörkörergekörkur
102to hear*ẹĺit-işitmek, duymakeşitməkeşitmekeşitmekeşitirgeeşitmekişetergäишетергәestuesitiwésitüvuguuugarukуқs²id²eshitmoqanglimaqešitmēkdıñnaaristergeihitilt
103to know*bil-bilmekbilməkbilmekbilmekbilirgebilmekbelergäбелергәbılubiliwbilüvbilüübilerbil, pilпилb²il²bilmoqbilmekbilmēkbilirpilergebilpĕl
104to think*tüĺ-ün-düşünmekdüşünmək, sanmaqpikir etmek, saýmak, üýtmekoylamaqsağışlanırğa, oyumlarğatüşünmekuylargaуйларғаoilauoylawoylavoyloosananar, sanaarsanaпöгӱн, толанs¹qn¹oʻylamoqoylimaq, pikir qilmaqȫmēk, saqïnmāqbodaar, bodanır, sagışsıraar*sağınarğasanaašuh̬ăšla, šutla*
105to smellkoklamak, kokmakiyləmək, qoxumaqysgamak*iyislemekiyiskergeqoqlamaqisnärgäеҫкәргәiıskeu*iyiskewiyiskilevjıttooǰïtaardʹït, tʹït, yïdïчыстаisqamoq*purimaq*yïδlāmāqçıttaar*çıstanarğa*sıttaa*šăršla*, šărš̬ă k̬ălar*, šărš̬ă k̬ĕr*
106to fear*kork-korkmakqorxmaqgorkmak, eýmenmekqorqmaqqorqurğaqorqmaqqurkırgaҡурҡырғаqorquqorqıwkorkuvkorkuukorkïïrkoruk, korïk, korgïқоруқqur¹qqoʻrqmoqqorqmaqqorqmāqkorgarxorığarğakuttanhăra
107to sleep*ūdï-uyumakyatmaquklamakyuxlamaqjuqlarğayuqlamaqyoqlargayoqlağalıйоҡларғаūiyqtauuyqılawuyklavuktoouyuktaaruyta, uyuktaузуud¹uxlamoquxlimaquδï̄māq, yatmāquduuruzirğautuyśyvăr
108to live*dīri-yaşamak, oturmakyaşamaqýaşamakyaşamaqjaşarğayaşamaqyaşärgäйәшәргәjasaujasawyaşavjaşooǰürer, ǰadarčažaчурта, чатy¹šyashamoqyashimaqyašāmāqçurttaarçurtirğaolor, sırıtpurăn
109to die*öl-ölmekölməkölmekölmekyolürge, auuşurğaölmekülärgäүлергәöluo'liwölüvölüüölöröl, ül, üülöлül²oʻlmoqölmekölmēk, kečmēkölürölergeölvil
110to kill*öltür-öldürmeköldürməköldürmeköltürmekyoltürürge, joyarğaöldürmeküterergäүлтерергәöltıruo'ltiriwöltirüvöltürüüöltüreröttür, ötür, öltiröдӱрül²r²oʻldirmoqöltürmeköldürmēkölürerödirergeölörvĕler
111to fight*saba-dövüşmek, kavga etmekvuruşmaq, savaşmaq, döyüşməkuruşmak*, söweşmek, göreşmek*yabuşmaq, erişmektutuşurğa, küreşirgedögüşmekköräşergäһуғышырға, орошорғаsoğysu, ūrysuurısıw, sawash etiwsogısuv, kavga étüvsoguşuutartïžar, kürežer, ǰuulažar*kürešчаалаш, кӱреш, тудушs²üŋšurushmoq*, qurashmoq*soqushmaq, urushmaqsavašmāq, čalïšmāq, süŋüšmēk, urušmāqdemisejir, çaalajar, dayıldajırkürezerge, xarbazarğa, çaalazarğa*oqsus, tuhun, kırgıs, seriilesśap̬ăś
112to hunt*ābla-avlamakovlamaqawlamakaw etmekuuçulanırğaavlamaqawlargaауларғаaulauawlawañşılavuulooaŋdaar, uulaaranʺla, anʺnaаңнаovlamoqowlimaqavlāmāqañnaar, añnııratsnirğabultaasunara ś̬üre, kajăk̬a ś̬üre, tytma ś̬üre
113to hit*ur-vurmakvurmaqpatlamak, urmak*urmaqururğa, soğarğaurmaqsuğarga, bärergäһуғырға, орорғаūru, soğuurıw, sog'ıwsoguv, uruvuruusogorsok, ürшап, соқur¹urmoqurmaqurmāq, qaqmāqkagar, sogar, şançarcabarğa, teerge, urunarğaoğus, sırbatśap, šakka
114to cut*kes-kesmekkəsməkkesmekgesmekkeserge, jırırğakesmekkisärgäҡырҡырға, киҫергәkesukesiwkesüvkesüükezerkesкесks², b¹ičkesmoqkesmek, qiymaq*kesmēk, bïčmāq, qïymāq, ormāqkezerkizergekıs, bıskas
115to split*yār-yarmak, ayırmakbölmək, yarmaqýarylmakbölmekyuleşirge, bölürgeyarmaqbülärgäярырғаjarubo'liwbölüvbölüübölör, oodor, ǰararčar, dʹar, tʹar, yar, pol, kadaчаар, кезе шап, ӱлеyormoqyarmaqyarmāq, yermēk, aδïrmāq, sökmēkçarar, oondaktaarçararğa, oodarğa*qayıtpajla, ujăr
116to stab*čok-bıçaklamaksancmaq, batırmaqpyçaklamak, naýzalamakçançmaq, qadamaqçançırğasoqmaqçänçergäсәнсергә, ҡаҙарғаsūğu, qadau, şanşushanshıw, qadawşanşuv, kadavsayuusayarkadaқаза, тоорs¹nčsanchmoq, tiqmoqtiqmaq*, sanjimaq, pichaqlimaqsančmāq, suqmāqbijekteer, şançar, şişteersazarğabatarı saayčik, tir
117to scratch*kạĺčï-kaşımakcızmaq, qaşımaqdyrnaçaklamaktırnamaqtırnarğatırnamaqtırnargaтырнарғаtyrnautırnawtırnavtırmootïrmaartïrba, tïrbaktaтырбақтаtirnamoqtirnaqlimaqqašï̄māq, ezmēkdırbaktaartırbaxtirğatarbaa, tıñıraqtaačărmala, čer, šăjăr
118to dig*kaŕ-kazmakqazmaqgazmakqazmaqqazarğaqazmaqqazırgaҡаҙырғаqazuqazıwkazuvkazuukazarkasқасqazimoqkolimaq, qazmaqqazmāq, qazï̄māq, üšēmēk, üŋmēkkazarxazarğaqasalt, čavma, čak̬ala, čavala, čavsa k̬ălar
119to swim*yüŕ-yüzmeküzməkýüzmekyuzmekjüzergeyaldamaqyözärgäйөҙөргәjüzuju'ziwyaldav, yuzüvsüzüüežiner, ǰüzerčüzчӱc, ық чöрsuzmoqsu üzmekyüzmēk, čapmāqeştirçüzergeuhun, qarbaa
120to fly*uč-uçmakuçmaquçmakuçmaquçarğauçmaqoçargaocqalıосорғаūşuushıwuşuvucuuučar, , üčучуқuchmoquchmaqučmāq, teŋmēkujaruçugarğakötvĕś
121to walk*yüri-yürümekyürümək, gəzmək, yeriməkýöremek, barmakyurümekjürürge, barırğayürmekbarırga, yörergäатларғаbaru, jüruжүриўyurüvbasuubarar, ǰürertʹör-, čür-чöрy¹ur¹iyurmoq, bormoq, kezmoqmangmaq, yürmekyorï̄māqbaar, çoruur*pararğa, çörergebar, qaamput, śüre
122to come*kẹl-gelmekgəlməkgelmekgelmekkelirgekelmekkilergäкилергәkeluкелиўkelüvkelüükelerkelкелkl²kelmoqkelmekkelmēkkelirkilergekelkil, py
123to lie (as in a bed)*yat-yatmak, uzanmakuzanmaq, yatmaqýatmak, uzanmakyatmaqjatarğayatmaq, uzanmaqyatargayatqalıятырғаjatuжатыўyatuvjatuuǰadarčat, dʹat, tʹat, džat, yatчатy¹t¹yotmoqyatmaqyatmāqçıdarçadarğasıtvyrt
124to sit*oltur-oturmakoturmaqoturmakolturmaqoltururğaoturmaqutırırgautırğalıултырырғаotyruотырыўoltıruvoturuuoturarotïrодурul¹r¹oʻtirmoqolturmaqolturmāqolurarodırarğaolorlar
125to stand*dur-durmak, dikilmekdurmaqdurmakturmaqsüyelirge, sirelirgeturmaqtorırgatorğalıторорғаtūruтурыўturuvturuuturarturтурt¹ur¹turmoqturmaqturmāqturarturarğatur
126to turn (intransitive)*ebir-dönmek, evirmekdönməkdönmekburmaq, burulmaqbururğaburulmaqborırgaборолорға, борорға, әйләнергәbūru, būryluбурыў, бурылыўburuv, burıluvburuluuaylanar, burïlaraylanпур, пурулburmoqburimaq, örümek*, aylandurmaq, pëqiratmaqevürmēk, čevürmēk, tevürmēkeer, ergildireraylan(dır)arğa, aylandırı bızarğaergit, eriypăr, śavăr
127to fall*düĺ-düşmekdüşməkýykylmakyığılmaqtüşerge, jığılırğatüşmektöşärgä, yegılırgaтөшөргәjauu, jyğylu, qūlauқулаў, жығылыўyıgıluvtüşüütüžer, ǰïgïlartüšтӱш, чығыл, ушtushmoq, yiqilmoqchüshmek, yiqilmaq, ghulimaqtüšmēk, učmāqdüjertüzergetüstün, tak̬ăn, ük
128to give*bēr-vermekverməkbermekbermekberirgebermekbirergäбирергәberuбериўberüvberüübererber, perперb²r²bermoqbermekbḗrmēkbeerpirergebierpar
129to hold*tut-tutmaktutmaq*, saxlamaq*tutmaktutmaqtutarğatutmaqtotargaтоторғаtūtu, ūstauтутыў, устаўıslav, tutuvkarmootudartutтутt¹ut¹tutmoqtutmaqtutmāqtudartudarğatuttyt
130to squeeze*sïk-, *kïs-sıkmaksıxmaqsykmakqısmaqqısarğasıqmaqqısargaҡыҫырғаqysuқысыўkısuvsıguusïgarkïsқыза тутsiqmoq, qismoqqismaq, siqmaqsïkmāqkızarxızarğaıkhĕs, čămărt̬a, hĕster, păč̬ărt̬a
131to rub*sür(-t)-sürmek, sürtmek, uğmaksürməkoýkamak, sürtenmekişımaqışırğasürtmekışkırga, uwargaышҡырға, һөртөргәysqylauысқылаў, ысыўıskılavsürtüüǰïžarčiš, yïšчосishqalamoq, surtmoq*sürkimeksürtmēk, türtmēk, yaqmāqdürbüür, ögeerçızarğaaal, sot*săt̬ăr, sĕr
132to wash*yu(b)-yıkamak, yumakyumaqýuwmakjuwmaqjuuarğayuvmaqyuargaйыуырғаjuuжуўыўyuvuvjuuǰunarčunчунyuvmoqyuymaqçuurçuurğasuuyśu
133to wipe*sīl-silmeksilməksüpürmeksibirmeksıyparğa, qurğaqsıtırğasilmeksörtergäһөртөргәsürtuсүртиўsürtüvaarcuuarčïïr-чосartmoqsürtmekçodar, aştaar*çızarğasotšăl
134to pull*tart-çekmekçəkməkdartmak, çekmektartmaqtartırğaçekmektartırgaтартырғаtartuтартыўtartuvtartuutartar, čöyörtartтартchoʻzmoq, tortmoqtartmaqtırtarsörtirge, tartarğatartturt, sĕt̬ĕr*
135to push*it-itmekitələməkitmektürtmek, tebermektürtergeitemeketärgäэтергә, этәрергә, төртөргәiteru, türtuийтериўiytevtürtüüiyderiytитitarmoq, turtmoqittermekideriderge, sazarğaüt, astĕk, tĕrt
136to throw*ạt-atmakatmaqatmaktaşlamaq, atmaqatarğaatmaqtaşlargaташларға, бәрергәtastauтаслаў, ылақтырыўtaslav, bılaktıruvırgıtuutaštaaratташта, шелotmoq*, tashlamoq*tashlimaq, atmaqoktaar, dajaartastirğa, silergebıraq, kebis, tamnaa*yvăt, ut, părah
137to tie*b(i)ā-bağlamakbağlamaqbaglamakbaylamaqbaylarğa, eşergebağlamaqbäylärgäбәйләргә, бағларғаbailauбайлаўbaylav, bavlavbayloobuulaarpaglaпағлаb¹abogʻlamoqbaghlimaqbaglaarpalğirğabaaykăk̬ar, śyh, syp
138to sew*tik-dikmektikməktikmektikmektigergetikmektegärgäтегергәtıguтигиўtigüvtigüüköktöör, tigertikтикtikmoqtikmekdaaraartigergetikśĕle, tĕrle*
139to count*sā(y)-saymaksaymaqsanamaksanamaqsanarğasaymaqsanargaһанарға, иҫәпләргә, хисапларғаsanau, esepteuсанаўsanavsanootooloor, čottoorsanaтоола, санаsanamoqsanimaqsanaarsanirğaaaq, aqsaanna aaqšutla
140to say*āy-demek, söylemekdeməkdiýmekaytmaq, demekaytırğademekäytergäәйтергә, тиергә, гәпләргәaitu, deuайтыў, деўaytuv, devaytuuaydar, deer, söylöörte, aytайтt²i, aytmoq, demoq*dëmek, ëytmaqçugaalar, sögleer, deerçooxtirğa, çoxtanarğaet, diete, kala
141to sing*tōj-, *öt-, *jaj-şarkı söylemekoxumaqsaýramakyırlamaqjırlarğayırlamaqcırlargaйырларғаjyrlau, än aituқосық айтыўyırlavırdookožoŋdoor, sarïndaarsarnaырла, сарнаashula aytmoq, kuylamoqnaxsha ëytmaq, sayrimaqırlaarırlirğa, sarnirğaıllaajurla
142to play*oy-oynamakoynamaqoýnamakoynamaqoynarğaoynamaquynargaуйнарғаoinauойнаўoynavoynoooynooroyna, oynoойнаoʻynamoqoynimaqoynaaroynirğaoonnyoovylja
143to float*yüŕ-yüzmeküzməkýüzmekyuzmekjüzergeyaldamaqyözärgäйөҙөргәjüzuжүзиўyaldav, yuzüvkalkuuǰüzerakық, ақsuzmoqleylimek*, üzmek, lepildimek*saldaarçüzerge, ağarğauhun*, ust
144to flow*ak-akmakaxmaqakmakaqmaqsarqırğaaqmaqağargaағырғаağuағыўaguvaguuagarakақoqmoqaqmaqagar*, töktür*ağarğasüürjuh
145to freeze*toŋ-donmak, dondurmakdonmaqşatlamak, doňdurmakbuzlamaq, üşümekbuzlarğa, yuşürgebuzlanmaqöşergä, tuñırgatuñqalı, öşögäleтуңырға, өшөргәüsu, toñuтоңыўtoñuv, buzlav, üsüvtoŋuučarčaar, tonortonʺтоң, тооmuzlamoq, toʻngmoqtonglimaqdoñartoorğatoñšăn
146to swell*sīĺč-şişmekşişməkçişmekşişmek, göpmekköbergeşişmekşeşärgäшешергәısip-kebu, ısınu, ısuисиўsisüvşişüüsïstaar, köbör, tižiirköp, tižiшиш, кöпshishmoqköpmek*, qaparmaq*, ishshimaqıjar, dörteer, xapıyar*sizerge, köbergeihen tağıs, is, köbeöšyś
147sun*küneĺgüneşgün, günəşgüngün, güneşkünküneşqoyaşqoyaşҡояшkünқуяс, күнkünkünkünkün, kuyašкӱн, қуйашkün²quyosh, kunkün, quyash*künxünkünkünhĕvel
148moon*āń(k)ayayayayayayayайaiайayayayayайoyayāyayayıyujăh
149star*yulduŕyıldızulduzýyldyzyulduzjulduzyıldızyoldızyıltısйондоҙjūldyzжулдызyuldızjıldızǰïldïsyïldïs, čiltïs, dʹïldïsчылтысyulduzyultuzyulduzsıldısçıltıssulusśălt̬ăr
150water*subsususuwsuwsuusuvsusıuһыуsuсуўsuvsuusuusuu, sug, suug, суғs¹ub¹suvsusūvsugsuğuušyv
151rain*yagmuryağmuryağışýagyşyañur, yawunjauunyağmuryañgıryañqır, yauınямғырjañbyr, jauynжамғырyamgırjaanǰaaš, ǰaŋmïrnʹanmïr, nʹanʺmïr, nʹïnʺmïrнағбурyomgʻiryamghuryaɣmurçàsnañmırsamıır, ardaqśumăr
152river*yïrmak, *ögüŕırmak, nehirçayderýaözençereközen, neeryelgayılğaйылға, даръя, нәһерözenдəрьяsuv, yılga suvdarıya*suusugсуғ, чулатügzdaryoderya*ögüzxemsuğörüsśyrma, šyv, juh̬anš̬yv
153lake*kȫlgölgölkölkölkölgölkülkülкүлkölкөлkölkölkölkölкöлkül²koʻlkölkȫlxölkölküölkülĕ
154sea*teŋiŕdenizdənizdeňizdeñizteñizdeñizdiñgeztiñkesдиңгеҙteñızтеңизteñizdeŋiztalay, teŋistenʺisталайt¹l¹uy¹dengizdë'ngizteŋiz, kȫldalay*talay*bayğaltinĕs
155salt*dūŕtuzduzduztuztuztuztoztosтоҙtūzдузtuztuztustuz, tusтусtuztuztūzdustustuustăvar
156stone*tiāĺtaşdaşdaştaştaştaştaştaşташtasтасtastaştaštašташt¹štoshtashtāšdaştastaasčul
157sand*kumkumqumgum, çägexum, qayıryuzmez, qumqumqomqomҡомqūmқум, шегеkum, kayırkumkumak, kumkubak, kumқумақqumqumqumkum, elezin*xumkumaqhăjăr
158dust*tōz, *tōzantoztozçaň, toz, tozançañbuqutoztuzantusanсаң, туҙанtozañ, şañгирт, шаңşañcaŋtoozïntozïnтозунt¹uzchangchang, tozangtōz, toprāqdoozuntozınbııl*tus̬an
159earth*yẹryer, yeryüzü, dünyatorpaq*, yer*topraktopuraqtopuraqtopraqcir, tufraqtupraqтупраҡ, ерtopyraq, jerтопырақtopırakjertobrak, ǰertobrak, čer, tʹyer, dʹyer, yerтобрақ, черtuproqtopa, tupraq, yërtoprāq, yḗrdovurak, xörzüntobırax, çirsir, buorśĕr, tăpra
160cloud*bulïtbulutbuludbulutbulutbulutbulutbolıtpolotболотbūltбултbulıtbulutbulutbulut, pulutпулутb¹ul¹it¹bulutbulutbulïtbulutpulutbılıtpĕlĕt
161fog*bus, *būgsisdumandumantumantumantumantomantomanтоманtūmanдуманtumantumantumantuman, tubanтубанt¹umn¹tumantumantumān, būstumantubantumantĕtre
162sky*teŋrigök, gökyüzügöygök, asmankökkökkökkükauaкүк, асманkök, aspan*, äue*көк, аспанkökasman*teŋeritegri, tegre, tehre, tehri, tenʺyere, tenʺyeri, tenʺir, tenʺreтегриt²ŋr²s²koʻk, osmon*asman*, kök*teŋrī, kȫkdeertigirqallaantüp̬e
163wind*yẹlyel, rüzgârkülək, yelýelyeljelyelcilyelелjel, samal*желyeljelsalkïn, ǰelyel, salgïnсалғынyelshamal*, shelkin shamal*yḗl, esinxat*, salgınçiltıalśil
164snow*kārkarqargarqarqarqarqarqarҡарqarқарkarkarkarkarқарqr¹qorqarqārxarxarqaarjur
165ice*būŕbuzbuzbuzbuzbuzbuzbozposбоҙmūzмузbuzmuztoš, musbus, pus, pusмусmuzmuzbūzdoşpusmuuspăr
166smoke*tumandumantüstütüssetütüntütüntütüntötentötönтөтөнtütın, ysтүтинtütintütünïš, tüdüntüdün, tüdin, ïšыш, тӱдӱнtutuntütün, istütün, ïšıştüdün, ısburuotĕt̬ĕm
167fire*ōtod, ateşodotot, yalınotateş, otututутot, örtот, жалынot, yalınotot, ört*otотut¹olov, oʻtot, atesh*ōtototuotvut
168ash*külkülkülkülkülkülkülkölkölкөлkülкүлkülkülkülkül, gülкӱлkulkülkülxülkülkülkĕl
169to burn*tam-yakmak, yanmakyanmaqötmek, otlamak, ýanmakyanmaq, güymekjanarğayanmaqyanargayanqalıянырғаjanuжаныўyanuvküyüüküyerküyкöйyonmoqköymek, yanmaqkıvar, örttenirköyerğeumay*, umat*, uotta*śun
170road*yōlyolyolýolyoljolyolyulyulюлjolжолyoljolǰoltʹol, čol, dʹol, yolчолy¹ul¹yoʻlyolorukçolsuolśul
171mountain*tāg, *k(i)ayadağdağdagtawtaudağtawtauтауtauтаўtavtookïr, tuutagтағt¹ǧtogʻtaghdagtağqayatu
172red*kïŕïlkızıl, kırmızıqırmızı*, algyzylqızılqızılqırmızı, qızılqızılqısılҡыҙылqyzylқызылkızılkızılkïzïlkïsïl, kïzïlқызылq̊²izl¹qizilqizilkızılxızılkıhılhĕrlĕ
173green*yāĺïlyeşilyaşılýaşylyaşıl, gökjaşil, kökyeşilyaşelyäşelйәшелjasylжасылyasıljaşılǰažïlčažïl, dʹažïlчажылyashilyëshilnogaan*(ot) kök, noğan, çazılküöqsimĕs, eš̬ĕl
174yellow*siarïgsarısarısarysarısarısarısarısarıһарыsaryсарыsarısarısarïsarï, saarïсарығs¹r¹ǧsariqsëriqsarıgsarığarağas, saharqaysară
175white*ürüŋ, *ākak, beyazakaqaqbeyaz, aqaqaqаҡaqақakakakakақaq, ür²üŋoqaqakaxürüñ, mağanšură
176black*kara, *qarakara, siyahqaragaraqaraqaraqara, siyaqaraqaraҡараqaraқараkarakarakarakaraқараqr¹aqora, siyohqara, siyah reng*karaxaraqarahura
177night*kēčegecegecəgijegeçekeçegecetöntönтөн, кисәtünтүнtüntüntüntünтӱнt²ün²tun, kecha*tün, këche*, këch*düntün, xaraatüünkaś
178day*küngün, gündüzgüngüngünkünkünkönkönкөнkünкүнkünkünkünkünкӱн, кӱндӱсkün², k̥ün²t²zkunkünxünkünkünkun
179year*yāĺ, *yïlyıl, seneilýylyıljılyıl, seneyelyılйылjylжылyıljılǰïlčïl, yïl, dʹïl, čaš, dʹašчылy²il¹yilyilçılçılsıl, jılśul
180warm*yïlïgsıcak, ılıkilıqýylyyılıjılıissicılıyılıйылыjylyжыллыyılıjıluuǰïluyïlïg, čïlu, dʹïlu, čïlïgчылығiliqilliq, ilmançılıgçılığsılaasăš̬ă
181cold*sogïksoğuk, serinsoyuqsowuksuwuqsuuuqsuvuqsalkın, suwıqsıuıqһыуыҡsuyq, salqynсуўықsuvık, salkınsuuksooksuukсооқsovuqsogh, soghuqsooksooxmülüün, tımnıısivĕ
182full*tōl-doludoludoly, dok*tolutolutolutulıtulıтулыtoly, tolyqтолыtolıtoluktolotola, toloтолдураtoʻq, toʻlatoluqdolutoldıratolorutulli
183new*yaŋïyeniyeni, təzətäze*yañıjañıyañıyañayañaяңыjañaжаңаyañıjaŋıǰaŋïčanʺï, dʹanʺï, dʹaa, yaaнааyangiyë'ngiçaanaasañaśĕnĕ
184old*es-(kü)eski, yaşlıköhnə, əski, qarı*, qoca*köne*, garry*esgieski, qart*eski, qartiske, qartiskeиҫке, ҡарт*eskı, qart, kärı*ески, көнеéskieskieski, kargan*karïgan, eskiэскиeski, qarikona*, eski*ergi, kırgan*irgi, kirì*erge, kırjağas*kivĕ, vat̬ă*
185good*edgüiyiyaxşıýagşy, gowyyaxşıaxşı, igiyahşı, eyiyaxşıyaqşıһәйбәт, яҡшыjaqsy, igıжақсыyaxşı, iygijakşıǰakšïčakšï, tʹakšï, yakšï, dʹakšïчақшыd²güyaxshiyaxshi, yaramliq, izgü*ekiçaxsıücügey, ütüölajăh
186bad*yamankötüpis, yaman(er)bet, pis, ýaman*yamanaman, osalyaramay, yamannaçaryamanнасар, яманnaşar, jamanжаманyamanjamanǰaman, koomoynemen, yaman, nʹaman, dʹamanчабалy¹b¹l¹q, y¹b¹zyomonyaman, yaramsiz, nachar, osalbak, bagayxomay, çabalkuhağan, jaabıjap̬ăh, nač̬ar
187rotten*čẹrçürükçürükçüýrükçirikçirigen, çirikçürükçerekcerekсерекşırıkширикşirikcirikčirikirik, čirikирикchirikchirik, chirigenirik, çıdıgçızığ, çızaan*, ìrìk*sıtıybıtśĕrĕk
188dirty*kirpis, kirliçirkli, kirlikirli, hapakir, naskirkirlipıçraq, kerlekerle, pıcraqбысраҡbatpaqty, kır, las, sazdyкирлиkirli, naskirkirlükirligкирлигkirkir, meynet*, paskinaxirlig, boktugkirlig, purtaxkirdeeq, badaraanpylʹčăklă, varlanč̬ăk, hura
189straight*tüŕdüz, düzgün, doğrudüzgöni, dogrytuwra, tüztuura, tüztüzturıturı, tösтура, туғрыtüzu, turaтуўры, дүзиўtuvra, tüztüztüs, čiketüsтӱсtoʻgʻri, tik*udul, tüzdort, xönükönikönötürĕ
190round*yum, *tom, *deg, *dög, *dogyuvarlak, toparlakyumrutogalak, öwredögerektögerektögerektügäräk, yomrıyomoroйоморо, түңәрәкdomalaq, döñgelek, jūmyrдумалақ, жумырыtımalak, tögerektogolok*bolčok, tegeriktoglak, togolokтоғалақdumaloq, yumaloq*domlaq, yumilaqtögerik, tırıkıtoğılax, tegilek, terpektögürükśavrak̬a
191sharp (as a knife)*yitikeskinitiýiti, ötgürittijütükeskinütkenütkerүткерötkırөткирötkirkurckurčötkürчидиг, уштығoʻtkirkeskin, ötkür, ittikyitigçidig, ötkürçitigsıtııśivĕč, vičkĕn
192dull (as a knife)körkütkütektomaqgumux, gumadaxtoqalütmäsütmäsүтмәҫötpec, dökırөтпесötpes, topalmokokmoko, ötpösötpösалығoʻtmasötmes, qashangdögey, şaptı, muguromassıppaqmăk̬a
193smooth*tekiŕpürüzsüz, düzgünhamar, düztekiztegişsıydamtegizşoma, tigestiges, yılmağayтигеҙ, шымаtegısтегисtegisjılmakaykileŋ, ǰïlïm, tüstüsсылағай, айғыtekis, silliqtekshi*, siliqyaprï̄, alaŋdeski, tastüsdeqsijak̬a, tak̬ăr, türĕ
194wet*ȫlıslak, nemlinəm, yaş, islaqçygly, öl*suw, dımjibigendımyuyeşsıulıдымлыylğal, dymqyl*ылғалsuv, suvlangansuuülüš, čïktusu, sug, öлhoʻl, namhöl, nemȫlöl, şık, möön, şalölinceğey, uulaaq, siikteeqjĕp̬e, nürĕ, islenč̬ĕk
195dry*kūrïkkuruquruquryqurğaq, quruqurğaqquruqorıqoroҡороqūrğaqқурғақkurgak, kurıkurgakkurgak, kurukurugқуруғquruq, qurgʻoqquruq, qurghaqquruɣkurgagxuruğkuraanaqtip̬ĕ, hărăk
196correct*kẹr-tüdoğru, gerçekdüzgün, doğrudogrydurustüzdoğrudöres, turıtörösдөрөҫ, туғрыdūrys, turaдурыс, туўрыdurıstuuračïnšinшынапtoʻgʻritoghra, durusčï̄nşın, ılaptıgsın, ortasöp, söptööq, tabatĕrĕs
197near*yạgukyakınyaxınýakynyuwuqjuuuqyaqınyakınyıuıqяҡын, эргәjaqyn, juyqжақынyuvıkjakınǰuuktʹagïnчағынy¹ǧq̊¹yaqinyëqinyaqïn, yaɣūqçookçağıncugasśyvăh
198far*uŕakuzakuzaquzak, alyşuzaq, yıraquzaquzaqyeraqalısалыҫ, йыраҡalys, jyraqузақ, алысuzak, alısalısïraakïrakырақir¹quzoq, olis*yiraq, uzaqyïrāqırakıraxıraaqinś̬e
199right*oŋsağsağsag, sağуңоңonʺоңoʻngonguñasylt̬ăm
200left*sōlsolsolçepsolsolsolsulsulһулsolсол, шепsolsolsolsolсолchapsolsōlsolagaysolqañassulah̬aj
201at-da, -de, -a, -e-da/-də-да/-де, üstünde-да/-де, yusünde-da, -de, -ta, -te-da, -dä, östendä-ta, -tä-да/-дә/-та/-тә/-ҙа/-ҙә, -ла/-лә, өҫтөндә-да/-де, astynda-да/-де/-та/-те, үстинде-да/-де/-та/-те, üstinde-da-де/-те-да/-деӱстӱндеüza-da-دا/-دە/-تا/-تە-dē, -dā-да/-де, -та/-те-да/-де/-та/-те-га/-ҕа-ра/-ре, -та/-те
202in*-de-da, -de, içinde, içerisinde-da/-də-да/-де, içinde-да/-де, içinde-da, -de, -ta, -te-da, -dä, eçendä-ta, -tä-да/-дә/-та/-тә/-ҙа/-ҙә, -ла/-лә, эсендә-да/-де, ışınde-да/-де/-та/-те, ишинде-да/-де/-та/-те, işinde-da-де/-те-да/-деиштинде-daichide, ichre*, -دا/-دە/-تا/-تەičindē, ičrē, -dē, -dā-да/-де, -та/-те, iştinde-да/-де/-та/-теihiger-ра/-ре, -та/-те
203with*bileile, -leilə, -la/-ləbilenbulanbla-nen, ilebelənpelän, manменән, белән, илә-men, -menenменен, бенен, пененman, menmenen-ла/-леbïlaқапшыраbilanbilenbirlē-bile, -bile kadı/kataykıtta, kıtarı-па/-пе
204andve, ile, da/wewa, -да/-деem, daveda, , hämta, , ämһәм, вә, менән, да/дә/та/тә/ҙа/ҙә, ла/ләjäne, menжәне, ҳәм, -да/-де/-та/-теém, -да/-де/-та/-теjanala, onoydo okla, le, vla, vle, да/депазоқvawe*, hem, yenetaqï̄, yemēbile, bolgaş, bazadaa, taauonnatat̬a, ta, te, -па/-пе
205if*-sa-sa, -se, ise, eğer-sa/-sə, əgəregereger-са/-се, eseeger-sa, -sä, ägärägär-һа/-һә, әгәр, әгәр ҙә, гәр-са/-се, egerегерéger-sa-се/-зе-за/-зеэде ползаagar-سا/-سە, eger*ersē, -sē, -sā, apaŋ-за/-са, -зе/-се, bolza, bir eves*buollağına, öskö-сан/-сен, enč̬en, eh̬er
206because*üčün, *učunçünküçünkiçünkinege tügülyuçün, nek deseñçünkiçönkinik tisäñсөнкиöitkenıсебебиnege deseñantkenineniŋ učun deze, učunušunанаң аараchunki-ghachqa, -gechke, -qachqa, -kech, chünki*üčünçüge deerge, ooñujunihin*mĕnš̬ĕn t̬es̬en
207name*ātad, isimadatatatad, isimisem, atisemисем, атat, esımат, исимatatatatатism, nom, otat, isim*, nam*ātatataatjat
Swadesh lists
Individual languages
Language families, family branches, and geographic groupings
Constructed languages
Reconstructed proto-languages
(edit this template)